Czy wystawca może anulować tzw. pustą fakturę?
Wystawienie „pustej” faktury, czyli dokumentu nieodzwierciedlającego rzeczywistej transakcji gospodarczej, może prowadzić do poważnych konsekwencji podatkowych i karnych. W praktyce jednak zdarzają się sytuacje, w których faktura została wystawiona omyłkowo – np. przez błąd systemu lub człowieka. Czy w takim przypadku możliwe jest jej anulowanie?
Czym jest „pusta” faktura?
Termin „pusta faktura” nie występuje wprost w ustawie o VAT, ale w praktyce oznacza dokument, który:
- nie odzwierciedla żadnej rzeczywistej transakcji (fikcyjna faktura),
- zawiera nieprawdziwe dane dotyczące stron transakcji lub jej przedmiotu.
Czy można anulować tzw. pustą fakturę?
Anulowanie pustej faktury jest możliwe, ale tylko pod pewnymi warunkami:
- faktura nie została jeszcze przekazana nabywcy – jeśli dokument nie trafił do obiegu prawnego (np. nie został wysłany do klienta) można go anulować; w takim przypadku wystawca powinien zachować oryginał i kopię faktury z adnotacją „anulowano” oraz krótkim uzasadnieniem;
- faktura została już przekazana – wówczas nie można jej anulować, natomiast konieczne jest wystawienie faktury korygującej, która wyzeruje wartości wykazane w pierwotnym dokumencie; korekta powinna być dokonana z inicjatywy podatnika, zanim sprawą zajmą się organy skarbowe.
Czy fałszywe faktury mogą być skutecznie anulowane?
Zgodnie z analizą opublikowaną przez prof. Witolda Modzelewskiego, nie każda „pusta” faktura może zostać skutecznie anulowana. W szczególności dotyczy to faktur sfałszowanych, czyli takich, które zostały wystawione w celu wyłudzenia podatku lub odliczenia VAT. W takich przypadkach:
- nie ma możliwości ich anulowania, nawet jeśli wystawca później „zmieni zdanie”;
- obowiązek zapłaty podatku z takiej faktury powstaje z mocy prawa;
- jedynym sposobem na uniknięcie odpowiedzialności może być udowodnienie, że faktura została wystawiona bez wiedzy i zgody podatnika (np. przez nieuprawnionego pracownika).
Jakie są konsekwencje wystawienia pustej faktury?
Zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, każdy podmiot, który wystawi fakturę z wykazanym podatkiem, jest zobowiązany do jego zapłaty – nawet, jeśli transakcja nie miała miejsca. Oznacza to, że samo wystawienie pustej faktury może skutkować obowiązkiem zapłaty VAT.
W przypadku wykrycia takich nieprawidłowości przez urząd skarbowy mogą zostać nałożone dodatkowe sankcje karno-skarbowe, a nawet odpowiedzialność karna.
Jak postępować z pustą fakturą, żeby ustrzec się sankcji?
Jeśli przedsiębiorca zorientuje się, że wystawił pustą fakturę:
- powinien niezwłocznie ją anulować, jeśli nie została jeszcze przekazana;
- jeśli została przekazana – powinien wystawić fakturę korygującą i odpowiednio udokumentować przyczynę korekty;
- w przypadku podejrzenia fałszerstwa – skonsultować się z doradcą podatkowym lub prawnikiem; warto również poinformować nabywcę o zaistniałej sytuacji i zachować pełną transparentność.
źródła: Ustawa z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz.U.2024.361)
MDDP OUTSOURCING – USŁUGI KSIĘGOWE I KADROWO-PŁACOWE DLA WYMAGAJĄCYCH FIRM
KSIĘGOWI I KADROWI, KTÓRZY TWORZĄ WARTOŚĆ – NIE TYLKO JĄ MIERZĄ
▪ Usługi księgowe ▪ Usługi kadrowo-płacowe ▪ Sprawozdania finansowe
> Zadzwoń do nas już dziś! <
Autorka: Paulina Siedlarska, Młodsza Księgowa, MDDP Outsourcing Katowice
kontakt
