Ewidencja księgowa wydatków ułatwiająca rozliczenie estońskiego CIT 

Wszystkie jednostki, które wybrały opodatkowanie estońskim CIT,  mogą w swoich zakładowych planach kont, wprowadzić do kont syntetycznych stosowne konta analityczne, na których będą ewidencjonowane np. wydatki niezwiązane z prowadzoną działalnością lub ukryte zyski, co może pomóc w ustaleniu podstawy opodatkowania. 

Jak ewidencjonować w estońskim CIT ukryte zyski oraz wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą?

Wielu podatników, którzy zdecydowali się na opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek zastanawia się, w jaki sposób ukryte zyski czy wydatki niezwiązane  z działalnością ujmować  na kontach księgowych, czy wykluczać z RZiS.  

Co podlega opodatkowaniu estońskim CIT?

W skrócie, opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek podlega m.in. dochód ustalony jako: 

• zysk netto wypracowany w okresie opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej został przeznaczony do wypłaty udziałowcom, akcjonariuszom albo wspólnikom lub na pokrycie strat powstałych w okresie poprzedzającym okres opodatkowania ryczałtem; 

• ukryte zyski;  

• wysokość wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą; 

• nadwyżka wartości rynkowej składników przejmowanego majątku lub wniesionego w drodze wkładu niepieniężnego ponad wartość podatkową tych składników; 

• odsetki od udziału kapitałowego, wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę; 

• zysk przeznaczony na uzupełnienie udziału kapitałowego wspólnika spółki. 

Czym są ukryte zyski oraz wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą?

Zamiarem ustawodawcy jest, aby ukryte zyski były zabezpieczeniem przed nadużyciami, które mogłyby skutkować unikaniem opodatkowania. Ukrytymi zyskami są wszelakie świadczenia, których realizacja powiązana jest z prawem do udziału w zysku. Bezpośrednio lub pośrednio beneficjentami tych świadczeń są udziałowcy, wspólnicy, akcjonariusze lub podmioty powiązane z nimi bądź podatnikiem. 

Przykłady ukrytych zysków, których katalog nie jest zamknięty: 

• pożyczki udzielone udziałowcowi, 

• darowizny lub prezenty różnego rodzaju, 

• równowartość zysku przeznaczonego na podwyższenie kapitału zakładowego. 

Przykładem ukrytych zysków, które najczęściej występuje w praktyce to 50% wartości wydatków i odpisów amortyzacyjnych jest używanie samochodów osobowych do celów prywatnych przez udziałowców, wspólników czy podmiotów powiązanych.  

W przypadku wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą nie jest konieczne badanie powiązań z podmiotem, z którym dokonuje się transakcji. Takim typowym przykładem będzie 50% wartości wydatków i odpisów amortyzacyjnych związanych z używaniem przez pracowników do ich celów prywatnych firmowych samochodów osobowych i innych składników majątku. 

Ewidencja ukrytych zysków oraz wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą

Przepisy o rachunkowości nie określają wprost, w jaki sposób prowadzić ewidencję księgową wydatków stanowiących –na gruncie estońskiego CIT –  ukryte zyski czy wydatki niezwiązane z prowadzoną działalnością. 

Dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie odpowiedniej analityki do kosztów działalności operacyjnej, a także do kosztów finansowych czy pozostałych kosztów operacyjnych. Analitykę można także zastosować na kontach rozrachunkowych np. rozrachunki publicznoprawne i wydzielić w ten sposób zobowiązanie z tytułu citu estońskiego od ukrytych zysków i wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą oraz zobowiązanie z tytułu citu estońskiego od podzielonych zysków. 

W praktyce każda spółka może dostosować do siebie najlepszy model planu kont oraz sposób księgowania. Dla jednych będzie to dodatkowa analityka, a jeszcze inne będą prowadzić taką ewidencję na kontach pozabilansowych zespołu 9.  

Praktyka

Przykład: 

Spółka z o.o. opodatkowana estońskim CIT według stawki 20% ma zawartą umowę leasingu operacyjnego na  samochód osobowy, który jest wykorzystywany również do celów prywatnych przez jej wspólnika. 

W lipcu br. miesięczna rata leasingowa wyniosła 10000 zł netto plus VAT 2.300 zł, z czego odliczeniu podlegał VAT w wysokości 50%, tj. w kwocie: 1150 zł. 

Dodatkowo w związku z opóźnieniem zapłaty podatku powstały odsetki od zaległości podatkowych w kwocie 100 zł.  

Autor: Izabela Chudzik – Starsza księgowa w warszawskim biurze MDDP Outsourcing