Jednolity Plik Kontrolny (JPK) to krok mający usprawnić działania organów podatkowych oraz ustandaryzować przekazywane do urzędów podatkowych dane elektroniczne. Jest to zestaw danych finansowych danego przedsiębiorstwa prezentowany za dany okres.
Ministerstwo Finansów podzieliło pliki JPK na różne struktury, dotyczące odmiennych danych, jedną z nich jest właśnie JPK_VAT. Obowiązek sporządzenia jednolitych plików kontrolnych dotyczy wszystkich przedsiębiorców, którzy są czynnymi podatnikami VAT, niezależnie od wielkości działalności (zarówno mikro, małe, jak i duże przedsiębiorstwa). Wyjątkiem są podatnicy, którzy wykonują wyłącznie czynności zwolnione od podatku od towarów i usług. Zwolnienie z obowiązku prezentowania i przesyłania danych poprzez plik JPK_VAT nie dotyczy między innymi podatników dokonujących transakcji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, importu oraz eksportu usług.
Struktura JPK_VAT zawiera informacje pochodzące z ewidencji zakupu i sprzedaży VAT, zapisane w ściśle określonym schemacie i układzie, w formacie XML. Plik JPK_VAT można podzielić na trzy główne sekcje: nagłówek, sekcję merytoryczną oraz sekcję zawierającą sumy kontrolne.
Nagłówek umożliwia identyfikację podatnika i zawiera takie dane jak: nazwa i adres przedsiębiorstwa, numer NIP. W nagłówku określamy także, za jaki okres raportujemy dane w pliku JPK_VAT oraz cel złożenia JPK_VAT.
W sekcji merytorycznej znajdziemy informacje o zdarzeniach gospodarczych zaistniałych w okresie, którego dotyczy raportowanie JPK_VAT. Znajdują się tam dane odnośnie faktur sprzedaży takie jak: numer faktury, nazwa odbiorcy, jego numer NIP, data wystawienia i data sprzedaży oraz kwota netto oraz kwota VAT. W przypadku faktur zakupu znajdziemy takie informacje jak: nazwa dostawcy, jego numer NIP, data wystawienia i data wpływu, kwota netto i VAT. Sekcja ta zawiera również podsumowanie poszczególnych faktur wg powodów opodatkowania, a także wskazuje wynik deklaracji (kwota do zwrotu, kwota do przeniesienia lub kwota do zapłaty).
Ostatnia sekcja służy do weryfikowania poprawności danych przedstawionych w sekcji merytorycznej. Znajdziemy tam między innymi liczbę wykazanych wierszy czy sumę podatku VAT.
Podatnicy objęci obowiązkiem wysyłki JPK_VAT mają czas na wywiązanie się z tego obowiązku do 25. dnia miesiąca następującego po okresie rozliczeniowym. Jeżeli dzień ten przypada na weekend lub święto, termin automatycznie przesunie się na najbliższy dzień roboczy. Natomiast podatnicy rozliczający się kwartalnie z podatku VAT, za pierwszy i drugi okres kwartału składają jedynie część ewidencyjną, natomiast za trzeci miesiąc kwartału składają zarówno część ewidencyjną, jak i zbiorczą deklaracyjną za cały kwartał. Podkreślić tutaj należy, że przy kwartalnym rozliczeniu VAT, zapłata podatku VAT następuje dopiero po zakończeniu kwartału.
Celem wprowadzenia JPK_VAT jest usprawnienie działania systemu podatkowego za sprawą szybszego i łatwiejszego procesu zbierania i analizy danych dotyczących operacji przedsiębiorstwa, co przekłada się na mniejszą ilość kontroli skarbowych, a także mniejszą ilość oszustw podatkowych. To właśnie podatek VAT często staje się obiektem wyłudzeń czy innych nieprawidłowych działań, dlatego przejrzystość i prawidłowość prezentowania danych jest tak istotna dla organów podatkowych. Część kontroli podatkowych prowadzonych jest nawet bez wiedzy podatnika.
Jednolity Plik Kontrolny przynosi korzyści zarówno organom podatkowym, jak i przedsiębiorcom. Znacznie usprawnia kontrolę podatkową, dzięki swojej jednolitej formie możliwa jest szybka weryfikacja krzyżowa prezentowanych danych. Wprowadzenie JPK_VAT ułatwiło i przyśpieszyło komunikację między urzędami. Nie ma potrzeby przeglądania papierowych dokumentów, gdyż narzędzia informatyczne sprawnie weryfikują przesyłane pliki. Dzięki JPK_VAT urzędy skarbowe są w stanie w bardzo szybkim czasie wyłapać niezadeklarowaną przez podatnika sprzedaż oraz wytypować potencjalne faktury, z których nie przysługuje prawo do odliczenia VAT.
Autorka: Sara Waszczyńska z katowickiego biura MDDP Outsourcing