Rezerwy mogą istotnie wpłynąć na wynik finansowy. Często ich prawidłowe ujęcie i wycena to jeden z bardziej złożonych problemów. Dlatego nie należy odkładać procesu ich tworzenia do dnia bilansowego.
Należy dokonywać ich bieżącej aktualizacji. Są one definiowane w ustawie o rachunkowości jako zobowiązania, których termin wymagalności bądź kwota nie są pewne. Obowiązek ich tworzenia wynika z zastosowania zasady współmierności, a przede wszystkim zasady ostrożności
Tylko skutki zdarzeń przeszłych, istniejące niezależnie od przyszłych działań podjętych przez jednostkę są ujmowane w księgach rachunkowych jako rezerwy bądź bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów. Rezerwy nie są tworzone, a bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów nie są dokonywane, jeśli dotyczyłyby zdarzeń związanych z przyszłą działalnością jednostki.
Krajowy Standard Rachunkowości 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe” jako kryterium odróżnienia przyjmuje rodzaj działalności, której dana rezerwa dotyczy. Rezerwy, które dotyczą zdarzeń związanych z podstawową działalnością operacyjną jednostki, tworzy się co do zasady jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, natomiast rezerwy związane z pozostałą działalnością operacyjną, działalnością finansową bądź skutkami zdarzeń nadzwyczajnych tworzy się jako rezerwy na zobowiązania.
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów wykazują co do zasady większe prawdopodobieństwo wystąpienia aniżeli rezerwy. Ujmuję się je na koncie zespołu 6 i odnosi w ciężar kosztów operacyjnych, a więc zespołu 4 lub 5. Natomiast rezerwy ujmuje się na koncie zespołu 8 i odnosi w ciężar kosztów zespołu 7 (pozostałe koszty operacyjne, koszty finansowe bądź straty nadzwyczajne).
Omawiane kategorie prezentuje się w bilansie po stronie pasywów:
Rozwiązanie rezerwy utworzonej w formie rozliczeń międzyokresowych biernych zmniejsza koszty działalności podstawowej, natomiast rozwiązanie rezerwy związanej z pozostałą działalnością operacyjną, działalnością finansową bądź skutkami zdarzeń nadzwyczajnych odnoszone jest odpowiednio na konto pozostałych przychodów operacyjnych, przychodów finansowych bądź zysków nadzwyczajnych.
PRZYKŁAD
Spółka Alfa zajmuje się produkcją sprzętu AGD. Wartość sprzedaży w bieżącym roku wyniosła 100 000 zł. Z analizy lat poprzednich wynika, iż około 5 proc. sprzedanych produktów podlega naprawom gwarancyjnym. W związku z tym spółka postanowiła utworzyć rezerwę na naprawy gwarancyjne w wysokości 5000 zł. Ponadto wobec spółki toczy się postępowanie sądowe i występuje duże ryzyko (ok. 80 proc.) wiążące się z koniecznością wypłaty odszkodowania w wysokości 10 000 zł. Przewidywana jest więc kwota rezerwy w wysokości 8000 zł. Poniżej zaprezentowano dekretację:
Utworzenie rezerwy na naprawy gwarancyjne w wysokości 5000 zł: strona Wn konta 520 – Koszty sprzedaży, strona Ma konta 646 – Rozliczenia międzyokresowe kosztów bierne.
Utworzenie rezerwy na wypłatę odszkodowania 8000 zł: strona Wn konta 766 – Pozostałe koszty operacyjne, strona Ma konta 840 – Rezerwy na przyszłe zobowiązania i koszty.
Agnieszka Łukasik
MDDP Outsourcing w Warszawie
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 z późn. zm.). Krajowy Standard Rachunkowości 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe” (Dz.Urz. Ministerstwa Finansów z 2008 r. nr 12, poz. 90).