Obowiązek sprawozdawczy dla Narodowego Banku Polskiego
Blog

Obowiązek sprawozdawczy dla Narodowego Banku Polskiego

24.10.2023
Sprawozdanie finansowe

Kogo dotyczy obowiązek sprawozdawczy dla Narodowego Banku Polskiego? Spośród szeregu obowiązków stojących przed osobami prowadzącymi własną działalność gospodarczą w Polsce, jeden z nich stosunkowo często jest pomijany. Wielu przedsiębiorców nie zdaje sobie sprawy z obowiązku składania sprawozdań do Narodowego Banku Polskiego. Warto jednak mieć to na uwadze i zweryfikować czy nasza spółka nie podlega obowiązkowi sprawozdawczemu, ponieważ za niezłożenie formularzy w terminie grożą wysokie kary (do 120 stawek dziennych [1]).

Aktem prawnym regulującym raportowanie jest Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9.08.2017 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej [2].

Kto i w jakich terminach musi składać sprawozdania NBP?

Aby ustalić, czy dany podmiot spełnia obowiązek sprawozdawczy dla Narodowego Banku Polskiego, należy sprawdzić, czy łączna kwota aktywów i pasywów, wynikająca z obrotu dewizowego z nierezydentami nie przekracza progów określonych w Rozporządzeniu.

Obowiązek miesięczny – w terminie do 20 dni po zakończeniu miesiąca:

  • Jednostki sektora finansów publicznych, u których łączna kwota aktywów i pasywów na koniec roku przekracza 500 mln złotych;
  • Firmy inwestycyjne w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, prowadzące rachunki papierów wartościowych lub rejestr depozytowy papierów wartościowych, dokonujące obrotu dewizowego z zagranicą lub pośredniczące w tym obrocie;
  • Pozostali rezydenci, u których łączna kwota aktywów i pasywów na koniec roku przekracza 300 mln złotych.

Obowiązek kwartalny – w terminie do 26 dni po zakończeniu kwartału:

  • Jednostki sektora finansów publicznych, u których łączna kwota aktywów i pasywów dotyczących zagranicznego obrotu na koniec roku przekracza 26 mln złotych i jednocześnie nie przekracza 500 mln złotych;
  • Osoby fizyczne posiadające aktywa lub pasywa niezwiązane z działalnością gospodarczą, których łączna kwota na koniec roku przekracza 7 mln złotych (w przypadku małżeństwa próg sprawozdawczy dotyczy majątku obojga małżonków);
  • Pozostali rezydenci, u których łączna kwota aktywów i pasywów, na koniec roku przekracza 10 mln złotych i jednocześnie nie przekracza 300 mln złotych.

Ponadto wszystkie wyżej wymienione podmioty są objęte rocznym obowiązkiem sprawozdawczym, w terminie do 31 maja roku następnego, jeżeli:

  • posiadają dodatkowo — na początek lub na koniec roku — co najmniej 10% głosów w organie stanowiącym podmiotu mającego siedzibę za granicą,
  • posiadają oddział z siedzibą za granicą,
  • rezydenci posiadający co najmniej 10% głosów, w których organach stanowiących nierezydent — na początek lub koniec roku, 
  • oddziały przedsiębiorstw zagranicznych posiadające siedzibę w kraju.

W celu ułatwienia weryfikacji podmiotów pod kątem obowiązku sprawozdawczego, na stronie Narodowego Banku Polskiego został zamieszczony plik w formacie Excel, w którym — po wpisaniu kwot odpowiednich dla danej jednostki — następuje sprawdzenie, czy i z jaką częstotliwością należy składać sprawozdania do NBP.

W MDDP Outsourcing na bieżąco weryfikujemy wszystkich naszych Klientów pod kątem przekroczenia progów sprawozdawczych.

Jakie informacje przekazywane są w formularzach sprawozdawczych NBP?

Podmioty, które są objęte obowiązkiem sprawozdawczym, przekazują dane w odpowiednich formularzach, których wzory można znaleźć w załącznikach 1-11 Rozporządzenia. Sprawozdania należy przesłać drogą elektroniczną za pomocą portalu sprawozdawczego NBP (https://sprawozdawczosc.nbp.pl/). Wcześniej konieczne będzie złożenie wniosku o certyfikat umożliwiający logowanie do portalu. Wniosek składany jest także na powyższej stronie.

Poniższa tabela przedstawia listę formularzy składanych do NBP wraz z opisem typów transakcji raportowanych za ich pomocą.

Formularz

Co wykazujemy?
AZ-DEP Rachunki bieżące i depozyty w instytucjach kredytowych oraz bankach zagranicznych
AZ-NZR Nieruchomości za granicą
AZ-UDZ Udziały kapitałowe podmiotów będących nierezydentami znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego
AZ-KRE Pożyczki udzielone nierezydentom i należności od nierezydentów z tytułu leasingu finansowego
AZ-REP Należności z tytułu zakupionych od nierezydentów papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu
AZ-POZ Pozostałe aktywa finansowe i należności od nierezydentów
PZ-KRE Kredyty i pożyczki otrzymane od nierezydentów oraz zobowiązania z tytułu leasingu finansowego wobec nierezydentów
PZ-REP Zobowiązania wobec nierezydentów z tytułu sprzedaży papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu
PZ-POZ Pozostałe zobowiązania finansowe wobec nierezydentów
IP-ASA Pochodne o ryzyku asymetrycznym (opcje) – aktywa
IP-ASP Instrumenty pochodne o ryzyku asymetrycznym (opcje) – pasywa
IP-SYM Instrumenty pochodne o ryzyku symetrycznym (pozostałe)
PW-ADN Papiery dłużne bez kodu ISIN, wyemitowane przez nierezydentów, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego
PW-AUN Papiery udziałowe bez kodu ISIN wyemitowane przez nierezydentów, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego
PW-AFN Jednostki uczestnictwa (udziały) w funduszach rynku pieniężnego oraz w funduszach inwestycyjnych niebędących funduszami rynku pieniężnego bez kodu ISIN, wyemitowane przez nierezydentów, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego
PW-RIN Papiery wartościowe z kodem ISIN, wyemitowane przez rezydentów, nabyte poza rynkiem krajowym, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego
PW-AIN Papiery wartościowe z kodem ISIN, wyemitowane przez nierezydentów, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego
AZ-KRH Należności handlowe od nierezydentów oraz zaliczki wypłacone nierezydentom
PZ-KRH Zobowiązania handlowe wobec nierezydentów oraz zaliczki otrzymane od nierezydentów
PZ-UDZ Udziały kapitałowe podmiotu sprawozdawczego będące w posiadaniu nierezydentów
PW-PAN Akcje bez kodu ISIN wyemitowane przez podmiot sprawozdawczy, znajdujące się w posiadaniu nierezydentów [3]

Na stronie NBP zawarte jest opracowanie w formie PDF, szczegółowo objaśniające sposób wypełniania danych w poszczególnych formularzach (Objaśnienia do formularzy sprawozdawczych zawartych w załącznikach do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej).

Trzeba przyznać, że konieczność składania sprawozdań NBP generuje duży nakład dodatkowej pracy. W natłoku codziennych obowiązków działów księgowych — bieżącego księgowania dokumentów, kalkulacji podatków, czy uzgadniania rozrachunków — często brakuje czasu do rzetelnego zebrania i zaraportowania danych wymaganych w tych sprawozdaniach. Wymagają one podania szeregu danych finansowych, z zastosowaniem klasyfikacji zgoła odmiennej od tej stosowanej w rachunkowości. Wiele firm nie ma odpowiednio skonfigurowanych programów księgowych pod generowanie raportów dla NBP, co sprawia, że odpowiednie przygotowanie sprawozdań jest bardzo czasochłonne. Dodatkowo terminy składania raportów kolidują z terminami podatkowymi.

W MDDP Outsourcing istnieje osobny Dział Sprawozdawczości wyspecjalizowany nie tylko w sporządzaniu sprawozdań finansowych, lecz także w przygotowywaniu raportów m. in. dla NBP. Zatrudnieni w nim specjaliści posiadają szerokie doświadczenie w raportowaniu danych finansowych spółek polskich i zagranicznych z różnych branż oraz grup kapitałowych. Specyfika naszego działu łącząca zarówno wiedzę w zakresie rachunkowości, jak i umiejętność opracowywania rozwiązań informatycznych, automatyzujących pracę nad dużą ilością danych, umożliwia nam sprawne raportowanie do NBP, zmniejszając liczbę wymaganego nakładu pracy i minimalizując ryzyko błędów. 

Autor: Bożena Ścibisz-Wiedemann, specjalista ds. sprawozdawczości w katowickim biurze MDDP Outsourcing

Źródła:

[1] Ustawa z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz.U.2023.0.654 t.j.)

[2] Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej (Dz.U.2022.692 t.j.)

[3] Objaśnienia do formularzy sprawozdawczych zawartych w załącznikach do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej

(https://nbp.pl/statystyka-i-sprawozdawczosc/sprawozdawczosc/sprawozdawczosc-podmiotow-innych-niz-banki-na-potrzeby-bilansu-platniczego/)