Aktem prawnym regulującym raportowanie jest Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9.08.2017 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej [2].
Aby ustalić, czy dany podmiot spełnia obowiązek sprawozdawczy dla Narodowego Banku Polskiego, należy sprawdzić, czy łączna kwota aktywów i pasywów, wynikająca z obrotu dewizowego z nierezydentami nie przekracza progów określonych w Rozporządzeniu.
Obowiązek miesięczny – w terminie do 20 dni po zakończeniu miesiąca:
Obowiązek kwartalny – w terminie do 26 dni po zakończeniu kwartału:
Ponadto wszystkie wyżej wymienione podmioty są objęte rocznym obowiązkiem sprawozdawczym, w terminie do 31 maja roku następnego, jeżeli:
W celu ułatwienia weryfikacji podmiotów pod kątem obowiązku sprawozdawczego, na stronie Narodowego Banku Polskiego został zamieszczony plik w formacie Excel, w którym — po wpisaniu kwot odpowiednich dla danej jednostki — następuje sprawdzenie, czy i z jaką częstotliwością należy składać sprawozdania do NBP.
W MDDP Outsourcing na bieżąco weryfikujemy wszystkich naszych Klientów pod kątem przekroczenia progów sprawozdawczych.
Podmioty, które są objęte obowiązkiem sprawozdawczym, przekazują dane w odpowiednich formularzach, których wzory można znaleźć w załącznikach 1-11 Rozporządzenia. Sprawozdania należy przesłać drogą elektroniczną za pomocą portalu sprawozdawczego NBP (https://sprawozdawczosc.nbp.pl/). Wcześniej konieczne będzie złożenie wniosku o certyfikat umożliwiający logowanie do portalu. Wniosek składany jest także na powyższej stronie.
Poniższa tabela przedstawia listę formularzy składanych do NBP wraz z opisem typów transakcji raportowanych za ich pomocą.
Formularz |
Co wykazujemy? |
AZ-DEP | Rachunki bieżące i depozyty w instytucjach kredytowych oraz bankach zagranicznych |
AZ-NZR | Nieruchomości za granicą |
AZ-UDZ | Udziały kapitałowe podmiotów będących nierezydentami znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego |
AZ-KRE | Pożyczki udzielone nierezydentom i należności od nierezydentów z tytułu leasingu finansowego |
AZ-REP | Należności z tytułu zakupionych od nierezydentów papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu |
AZ-POZ | Pozostałe aktywa finansowe i należności od nierezydentów |
PZ-KRE | Kredyty i pożyczki otrzymane od nierezydentów oraz zobowiązania z tytułu leasingu finansowego wobec nierezydentów |
PZ-REP | Zobowiązania wobec nierezydentów z tytułu sprzedaży papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu |
PZ-POZ | Pozostałe zobowiązania finansowe wobec nierezydentów |
IP-ASA | Pochodne o ryzyku asymetrycznym (opcje) – aktywa |
IP-ASP | Instrumenty pochodne o ryzyku asymetrycznym (opcje) – pasywa |
IP-SYM | Instrumenty pochodne o ryzyku symetrycznym (pozostałe) |
PW-ADN | Papiery dłużne bez kodu ISIN, wyemitowane przez nierezydentów, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego |
PW-AUN | Papiery udziałowe bez kodu ISIN wyemitowane przez nierezydentów, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego |
PW-AFN | Jednostki uczestnictwa (udziały) w funduszach rynku pieniężnego oraz w funduszach inwestycyjnych niebędących funduszami rynku pieniężnego bez kodu ISIN, wyemitowane przez nierezydentów, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego |
PW-RIN | Papiery wartościowe z kodem ISIN, wyemitowane przez rezydentów, nabyte poza rynkiem krajowym, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego |
PW-AIN | Papiery wartościowe z kodem ISIN, wyemitowane przez nierezydentów, znajdujące się w posiadaniu podmiotu sprawozdawczego |
AZ-KRH | Należności handlowe od nierezydentów oraz zaliczki wypłacone nierezydentom |
PZ-KRH | Zobowiązania handlowe wobec nierezydentów oraz zaliczki otrzymane od nierezydentów |
PZ-UDZ | Udziały kapitałowe podmiotu sprawozdawczego będące w posiadaniu nierezydentów |
PW-PAN | Akcje bez kodu ISIN wyemitowane przez podmiot sprawozdawczy, znajdujące się w posiadaniu nierezydentów [3] |
Na stronie NBP zawarte jest opracowanie w formie PDF, szczegółowo objaśniające sposób wypełniania danych w poszczególnych formularzach (Objaśnienia do formularzy sprawozdawczych zawartych w załącznikach do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej).
Trzeba przyznać, że konieczność składania sprawozdań NBP generuje duży nakład dodatkowej pracy. W natłoku codziennych obowiązków działów księgowych — bieżącego księgowania dokumentów, kalkulacji podatków, czy uzgadniania rozrachunków — często brakuje czasu do rzetelnego zebrania i zaraportowania danych wymaganych w tych sprawozdaniach. Wymagają one podania szeregu danych finansowych, z zastosowaniem klasyfikacji zgoła odmiennej od tej stosowanej w rachunkowości. Wiele firm nie ma odpowiednio skonfigurowanych programów księgowych pod generowanie raportów dla NBP, co sprawia, że odpowiednie przygotowanie sprawozdań jest bardzo czasochłonne. Dodatkowo terminy składania raportów kolidują z terminami podatkowymi.
W MDDP Outsourcing istnieje osobny Dział Sprawozdawczości wyspecjalizowany nie tylko w sporządzaniu sprawozdań finansowych, lecz także w przygotowywaniu raportów m. in. dla NBP. Zatrudnieni w nim specjaliści posiadają szerokie doświadczenie w raportowaniu danych finansowych spółek polskich i zagranicznych z różnych branż oraz grup kapitałowych. Specyfika naszego działu łącząca zarówno wiedzę w zakresie rachunkowości, jak i umiejętność opracowywania rozwiązań informatycznych, automatyzujących pracę nad dużą ilością danych, umożliwia nam sprawne raportowanie do NBP, zmniejszając liczbę wymaganego nakładu pracy i minimalizując ryzyko błędów.
Autor: Bożena Ścibisz-Wiedemann, specjalista ds. sprawozdawczości w katowickim biurze MDDP Outsourcing
Źródła:
[1] Ustawa z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz.U.2023.0.654 t.j.)
[2] Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej (Dz.U.2022.692 t.j.)
[3] Objaśnienia do formularzy sprawozdawczych zawartych w załącznikach do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej