Opodatkowanie fundacji rodzinnych w CIT – najważniejsze zasady i zmiany od 2026 roku

SPIS TREŚCI

1. Obecne zasady – fundacja rodzinna a CIT (stan do 31.12.2025)
2. Zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych od 2026 r. (CIT)
3. Dlaczego wprowadzono zmiany?
4. Tabela: było (do 2025) vs. jest (od 2026)
5. Kogo zmiany dotkną najmocniej?
6.  „Co zrobić teraz?” – lista kontrolna (fundacja rodzinna księgowość i podatki)
7. Najczęstsze pytania (FAQ)

Fundacje rodzinne od maja 2023 r. stały się popularnym narzędziem sukcesji i ochrony majątku. Umożliwiają oddzielenie spraw biznesowych od prywatnych, ciągłość zarządzania i uporządkowane dziedziczenie. Ich atutem była dotąd preferencyjna pozycja podatkowa. Rosnące zainteresowanie i kwestionowany sposób wykorzystania tej formy prawnej doprowadziły jednak do zmian w ustawie o CIT, które zaczną obowiązywać 1 stycznia 2026 r.

Poniżej podsumowujemy obecne zasady, kluczowe zmiany oraz ich praktyczne skutki dla fundatorów i beneficjentów.

Obecne zasady – fundacja rodzinna a CIT (stan do 31.12.2025)

• Zwolnienie podmiotowe w CIT – co do zasady fundacja rodzinna nie płaci CIT od bieżących dochodów.
• 15% CIT przy wypłatach do beneficjentów – podatek pojawia się w momencie przekazywania świadczeń.
• 15% CIT od tzw. ukrytych zysków – opodatkowane są świadczenia na rzecz fundatora/beneficjentów/podmiotów powiązanych, które nie są typowymi wypłatami statutowymi (np. pożyczki, darowizny, opłaty za usługi, umorzenia należności).
• Działalność dozwolona – m.in. najem, inwestycje w papiery wartościowe;
  działalność poza katalogiem (np. obrót nieruchomościami, walutami, krypto) = 25% CIT.

Zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych od 2026 r. (CIT)

Lock-up: trzyletnia blokada sprzedaży aktywów

• Co się zmienia? Aktywa wniesione do fundacji po 31.12.2025 r. muszą pozostać w fundacji przez 36 miesięcy (liczone od końca roku wniesienia).
• Skutek podatkowy: zbycie przed upływem 36 miesięcy = 19% CIT.
• Odliczenie: zapłacony 19% CIT można odliczyć od 15% CIT pobieranego przy wypłatach świadczeń dla beneficjentów.
• Wyłączenie: lock-up nie dotyczy aktywów nabytych przez fundację na rynku; obejmuje aktywa wniesione lub przekazane przez fundatora/rodzinę/podmioty powiązane.

Najem nieruchomości: tylko długoterminowy mieszkaniowy ze zwolnieniem

• Zwolnienie z CIT obejmie wyłącznie najem długoterminowy lokali na własne potrzeby mieszkaniowe osób fizycznych.
• Opodatkowane 19% CIT będą m.in.: najem krótkoterminowy (apartamenty na doby, condohotele), usługi zakwaterowania (PKWiU 55), najem na cele komercyjne/lokale użytkowe.

Dochody z podmiotów transparentnych podatkowo

• Likwidacja zwolnienia dla dochodów z transparentnych struktur (np. LLC, SCSp), jeśli prowadzą działalność gospodarczą.
• Zwolnienie pozostanie, gdy pojazd jest pasywnym wehikułem inwestycyjnym (bierne lokowanie majątku).

CFC i exit tax

• CFC: fundacje rodzinne będą objęte przepisami o zagranicznych jednostkach kontrolowanych – zyski zagranicznych spółek zależnych mogą być opodatkowane w Polsce.
• Exit tax: przeniesienie majątku/rezydencji podatkowej fundacji poza Polskę może wywołać podatek od niezrealizowanych zysków.

Szerszy katalog „ukrytych zysków”

• Za ukryty zysk (15% CIT) uznane będą m.in. pożyczki na rzecz fundatora/beneficjentów/podmiotów powiązanych umorzone, przedawnione lub nieściągalne.

Dlaczego wprowadzono zmiany?

Celem jest, by fundacja rodzinna służyła długoterminowemu zarządzaniu majątkiem i sukcesji, a nie krótkoterminowej optymalizacji podatkowej. Uszczelnienie dotyczy m.in. szybkiej sprzedaży aktywów po wniesieniu, wykorzystywania struktur transparentnych czy arbitrażu w najmie.

Tabela: było (do 2025) vs. jest (od 2026)

Kogo zmiany dotkną najmocniej?

• Fundacje planujące częste obroty aktywami wniesionymi przez fundatora/rodzinę.
• Struktury z najmem krótkoterminowym/komercyjnym w portfelu.
• Fundacje wykorzystujące transparentne podmioty prowadzące działalność gospodarczą.
• Fundacje z zagranicznymi spółkami zależnymi lub rozważające relokację majątku/rezydencji.

 „Co zrobić teraz?” – lista kontrolna (fundacja rodzinna księgowość i podatki)

1. Mapowanie aktywów: oddziel aktywa wniesione (objęte lock-upem) od rynkowo nabytych.
2. Polityka najmu: przeprojektuj portfel pod najem długoterminowy mieszkaniowy, jeśli chcesz utrzymać zwolnienie.
3. Przegląd wehikułów: oceń LLC/SCSp – pasywne czy operacyjne? Skutki CIT i raportowe.
4. Analiza CFC: sprawdź progi, udziały, efektywne opodatkowanie zagranicą.
5. Procedury pożyczkowe: wdroż zasady dla pożyczek (monitoring, windykacja, rezerwy), by nie wpadać w ukryte zyski.
6. Model wypłat: zaplanuj wypłaty do beneficjentów tak, by efektywnie odliczać 19% CIT zapłacony przy naruszeniu lock-upu i najmie komercyjnym.
7. Compliance i sprawozdawczość: dostosuj procedury księgowe i kontrolne (SOX-like) do nowych wymogów.
8. Horyzont czasowy: rozplanuj transakcje przed/po 01.01.2026 i po upływie 36 mies.

Najczęstsze pytania (FAQ)

1. Czy każda sprzedaż aktywów przed 36 miesiącami powoduje 19% CIT?
   Nie – lock-up obejmuje aktywa wniesione (lub przekazane/nabyte od powiązanych) po 31.12.2025 r. Aktywa nabyte rynkowo przez fundację nie podlegają lock-upowi.
2. Czy 19% CIT z lock-upu „przepada”?
   Nie. Ten podatek można odliczyć od 15% CIT pobieranego przy wypłatach do beneficjentów (mechanizm kompensacyjny).
3. Jaki najem pozostaje zwolniony?
   Wyłącznie długoterminowy najem mieszkaniowy na własne potrzeby lokatorów (osób fizycznych). Najem krótkoterminowy, zakwaterowanie (PKWiU 55) i najem na cele komercyjne – 19% CIT.
4. Czy dochody z LLC/SCSp nadal mogą być zwolnione?
   Tak, jeśli wehikuł jest pasywny (lokowanie i zarządzanie majątkiem), a nie prowadzi działalności gospodarczej. Inaczej – opodatkowanie w fundacji.
5. Czym są „ukryte zyski” po nowelizacji?
   To m.in. umorzone, przedawnione lub nieściągalne pożyczki udzielone fundatorom/beneficjentom/powiązanym. Będą traktowane jak świadczenia na rzecz beneficjentów i opodatkowane (co do zasady 15% CIT).
6. Czy fundacje obejmie CFC i exit tax?
   Tak. CFC – możliwe opodatkowanie zysków zagranicznych jednostek kontrolowanych w Polsce. Exit tax – danina przy przeniesieniu aktywów/rezydencji poza Polskę.
7. Czy zmiany oznaczają koniec atrakcyjności fundacji?
   Nie. Fundacja rodzinna pozostaje narzędziem sukcesji i ochrony majątku – ale wymaga dłuższego horyzontu inwestycyjnego, ostrożności w najmie i przemyślanej struktury.

Poszukują Państwo sprawdzonego i profesjonalnego partnera, który kompleksowo wspiera przedsiębiorstwa w zakresie księgowości, kadr i płac? Zapraszamy do kontaktu – wspólnie znajdziemy rozwiązania najlepiej dopasowane do Państwa potrzeb.

Źródła: 

• Projekt ustawy – „Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (UD293)” opublikowany na Kancelaria Prezesa Rady Ministrów (gov.pl). Gov.pl
• Komunikat Ministerstwo Finansów / Krajowa Administracja Skarbowa – „Rząd przyjął dwa projekty ustaw, które uszczelniają przepisy podatkowe dotyczące fundacji rodzinnych…” (01.10.2025). Gov.pl
• Projekt druku sejmowego (druk nr 1753) dostępny w zasobach Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (orka.sejm.gov.pl) dotyczący zmian w CIT dla fundacji rodzinnych. orka.sejm.gov.pl