Jak zorganizować rachunkowość w związku z obowiązkiem korekty kosztów?
Nieopłacenie faktur w terminach określonych w ustawie o CIT i ustawie o PIT wymaga pomniejszenia kosztów, ale tylko tych ujętych w rachunku podatkowym. Wyksięgowanie kategorii bilansowych zaburzyłoby zasadę współmierności.
Stosowanie w praktyce art. 15b ustawy o CIT oraz art. 24d ustawy o PIT, które od 1 stycznia 2013 r. wprowadziły obowiązek korekty kosztów uzyskania przychodów w przypadku nieuregulowania płatności wynikającej z faktury (rachunku lub innego dokumentu) oznacza często prowadzenie dodatkowych, odrębnych ewidencji. Samo kontrolowanie rozrachunków może okazać się niewystarczające.
Zasady dotyczące korekty kosztów należy stosować odpowiednio do zobowiązań uregulowanych częściowo. W miesiącu uregulowania zobowiązania, podatnik ma prawo zwiększyć koszty uzyskania przychodów o uprzednio dokonaną korektę.
Regulacje dotyczące korekty kosztów podatkowych nie mają zastosowania, jeśli kwoty wynikające z faktury lub innego dokumentu nie zostały zaliczone do kosztów podatkowych. W takim przypadku nieuregulowanie faktury nie będzie powodowało obowiązku korygowania kosztów podatkowych.
Powołane art. 15b ustawy o CIT oraz art. 24d ustawy o PIT dotyczą wyłącznie korekty kosztów podatkowych, które mają wpływ na rozliczenie podatku dochodowego. Niezapłacenie faktur w terminie nie powoduje konieczności korekty kosztów bilansowych, gdyż ujmuje się je w oparciu o ustawę o rachunkowości. Wyksięgowywanie kosztów bilansowych zaburzyłoby zasadę współmierności.
Jedno nie wystarczy
Praktyka pokazuje, że jednostki stosują przesunięcie na jedno wyodrębnione konto bilansowe kosztów nieuznawanych podatkowo. Ewidencjonują na nim wszystkie – niezależnie od rodzaju – koszty „niepodatkowe”. Takie rozwiązanie zaburza jednak obraz kosztów. W rachunku zysków i strat koszty powinny być ujmowane zgodnie z ich treścią ekonomiczną. Fakt wyłączenia ich z kalkulacji podatkowej ze względu na brak zapłaty nie powinien mieć wpływu na kwalifikację kosztów do odpowiedniej grupy rodzajowej.
Pozabilansowo…
Lepszą metodą dokonywania korekt kosztów podatkowych będzie użycie kont pozabilansowych (z zespołu 9). Jednostka może rozbudować ewidencję w taki sposób, aby korekty dotyczące nieterminowych zapłat były ujmowane w odpowiedniej grupie w ramach zespołu 9 (np. usługi obce NKUP, amortyzacja NKUP itp.)
Zapisy na kontach pozabilansowych wyglądałyby następująco:
1. Wyłączenie kosztów – usług obcych z kosztów podatkowych
Wn 930-402 „Usługi obce NKUP”
Ma 999 „Pozabilansowe konto techniczne”.
Przy późniejszej zapłacie księgowanie było identyczne, ale ze znakiem minus.
… lub na kontach analitycznych
Jeśli jednostka nie stosuje kont pozabilansowych zespołu 9, to może w ramach istniejących kont zespołu 4 wyodrębnić dodatkowe konta analityczne. Przeksięgowanie kosztów danego rodzaju między kontami może przebiegać przykładowo:
1. Wyłączenie kosztów – usług obcych z kosztów podatkowych
Wn 402-9 „Usługi obce NKUP”
Ma 402-1 „Usługi obce – księgowe”.
Najlepszym rozwiązaniem, jeśli tylko program księgowy daje taką możliwość, byłoby połączenie modułu rozrachunków z wyodrębnionymi kontami pozabilansowymi. Połączenie to polegałby na tym, że podsystem rozrachunków generowałby automatycznie zapis na kontach pozabilansowych. Przy późniejszej zapłacie bądź częściowej zapłacie powstałby zapis stornujący korektę całkowicie lub częściowo.
Uwaga! Kwota kosztów korygowanych w związku z brakiem zapłaty powinna być uwzględniana przy kalkulacji aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
30 lub 90 dni
Dla przypomnienia, koszty podatkowe należy pomniejszyć:
- w miesiącu, w którym minie 30 dni od daty upływu terminu płatności (pod warunkiem, że termin płatności nie był dłuższy niż 60 dni), jeśli w tym czasie płatność nie została uregulowana;
- w miesiącu, w którym minie 90 dni od daty zaliczenia kwoty do kosztów podatkowych dla faktur (dokumentów), dla których termin płatności przekracza 60 dni, jeśli w tym czasie płatność nie została uregulowana.
Agnieszka Bojar
Ekspert w MDDP Outsourcing w Warszawie
