Blog

Gdy faktura wyprzedza dostawę towaru lub wykonanie usługi

03.12.2013

Gdy faktura wyprzedza dostawę towaru lub wykonanie usługi.

Jestem podatnikiem VAT. Otrzymałem od jednego z kontrahentów fakturę, wystawioną z góry za usługi dotyczące kilku miesięcy. Kiedy mogę odliczyć VAT z tego dokumentu – pyta czytelnik.

Zgodnie z art. 86 ust.10 ustawy o VAT, podstawową zasadą w zakresie terminu odliczenia podatku z tytułu nabycia towarów i usług jest moment otrzymania faktury VAT. Dokładniej jest to miesiąc (kwartał dla podatników rozliczających się kwartalnie), w którym nabywca otrzymał fakturę lub dwa kolejne okresy rozliczeniowe następujące po miesiącu (kwartale) otrzymania tego dokumentu.
Zasada podstawowa nie dotyczy jednak pewnych transakcji, dla których ustawodawca określił szczególny moment odliczenia podatku.

Należą do nich:

  • import usług,
  • wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów,
  • dostawa, dla której podatnikiem jest nabywca,
  • dostawa mediów,
  • dokonanie spisu z natury,

oraz stosowanie procedury uproszczonej w  imporcie towarów, polegającej na wpisie do rejestru.

Dokument nie wystarczy

Dodatkowo istotnym warunkiem zezwalającym na odliczenie podatku naliczonego przez nabywcę jest nabycie prawa do rozporządzania towarem jak nabywca lub faktyczne wykonanie kupionej usługi. Mówi o tym art. 86 ust. 12 ustawy o VAT. Co do zasady dopiero po spełnieniu tego warunku nabywca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego.
A zatem – jak widać – nie zawsze termin otrzymania faktury wpływa na określenie momentu nabycia prawa do odliczenia podatku VAT.

Zdążyć przed deklaracją…

W praktyce gospodarczej często zdarza się, że faktury wystawiane są jeszcze przed wykonaniem usługi bądź dostawą towaru. Sytuacja taka dotyczy w szczególności usług o charakterze ciągłym.
Zgodnie z przepisami ustawy o VAT, odliczenie podatku naliczonego na podstawie faktury otrzymanej przed dostawą przysługuje w przypadku, gdy:

  • podatnik otrzyma towar przed upływem terminu złożenia deklaracji za okres, w którym otrzymał fakturę,
  • faktura dokumentuje czynności, od których obowiązek podatkowy powstał zgodnie z art. 19 ust. 11, czyli dokonanie przedpłaty, wpłatę części należności czy zaliczki

… lub zapłacić

Z treści art. 86 ust. 2 pkt 1b ustawy o VAT wynika, że kwotę podatku naliczonego stanowi m.in. suma kwot podatku określonego w fakturze otrzymanej przez podatnika potwierdzającej dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązała się ona z powstaniem obowiązku podatkowego u wystawcy faktury. Z kolei art. 19 ust. 11 mówi, że jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę –  to obowiązek podatkowy powstaje dopiero z chwilą jej otrzymania w tej części.
Zatem otrzymanie przez sprzedawcę przedpłaty powoduje obowiązek wystawienia faktury i skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego. To z kolei  uprawnia nabywcę do odliczenia wykazanego na otrzymanej fakturze podatku naliczonego w rozliczeniu za miesiąc jej otrzymania lub za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
Zdarzają się również przypadki, kiedy nabywca nie wpłacił zaliczki, przedpłaty lub zadatku a otrzymał fakturę jeszcze przed otrzymaniem towaru czy też wykonaniem usługi.
Jeśli dokona zapłaty na podstawie takiej faktury to może ją potraktować jako fakturę zaliczkową. Nie ma w tym przypadku znaczenia, że faktura nie jest oznaczona jako faktura zaliczkowa.
Nabywca będzie miał wtedy prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokona zapłaty kwot wynikających z wcześniej wystawionej faktury lub za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
Dla ustawodawcy istotne jest, aby odliczenie podatku naliczonego nastąpiło na podstawie spełnionych dwóch warunków, czyli:

  •  dokonania przedpłaty przed wykonaniem usługi oraz
  • otrzymania faktury

– bez względu na kolejność tych zdarzeń.
Prawidłowość takiego postępowania można znaleźć w interpretacjach izb skarbowych oraz orzeczeniach sądów administracyjnych. Przykładem mogą być: interpretacja indywidualna Izby Skarbowej w Łodzi z 26 września 2012 r. (IPTPP4/443-415/12-5/BM) i wyrok NSA SA z 18 lutego 2011 r. (I FSK 298/10).

Dorota Jaskólska-Bryzek,
Ekspert w biurze rachunkowym MDDP Outsourcing w Warszawie

Zapraszamy także do zapoznania się z innymi artykułami naszych ekspertów dotyczącymi faktur: