Blog

Ujęcie dotacji wg ustawy o rachunkowości ( Gazeta Prawna 10 września 2012 )

10.09.2012
Rola mierników efektywności w procesie redukcji kosztów

Spółka o profilu produkcyjnym Alfa SA otrzymała dotację do aktywów – na zakup, instalację i uruchomienie nowej linii produkcyjnej w wysokości 65 proc. poniesionych wydatków. W jaki sposób rozpoznać otrzymaną dotację w księgach rachunkowych, dokonać wyceny na dzień bilansowy i zaprezentować dotację w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ustawą o rachunkowości?

Dotacje ze względu na sposób ich ujęcia w księgach rachunkowych można podzielić na: dotacje do aktywów (np. do środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych) i dotacje do przychodów (np. do cen sprzedaży wyrobów).

Zgodnie z ustawą o rachunkowości środki trwałe powinny zostać ujęte w księgach rachunkowych w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia (w przypadku wytworzenia środka trwałego przez jednostkę we własnym zakresie). Przy czym należy pamiętać, że zgodnie z polskimi standardami rachunkowości dofinansowanie nabycia linii produkcyjnej (dotacja do aktywów) nie ma wpływu na wartość początkową środka trwałego w księgach rachunkowych.

Artykuł 28 ustawy o rachunkowości poprzez cenę nabycia rozumie cenę zakupu składnika aktywów obejmującą kwotę należną sprzedającemu bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. W przypadku importu cenę nabycia należy dodatkowo powiększyć o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu (m.in. o koszty transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu). Cenę nabycia należy natomiast obniżyć o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.

Środki pieniężne otrzymane w ramach dotacji ujmuje się jako rozliczenia międzyokresowe przychodów. Wskazuje na to art. 41 ustawy o rachunkowości, który do rozliczeń międzyokresowych przychodów zalicza m.in. środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych (w tym także w budowie) oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych. Zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne. Następuje to równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł.

Ewidencja księgowa (podane numery kont mają charakter orientacyjny i mogą różnić się od planu kont przyjętego przez jednostkę) środków pieniężnych otrzymanych w ramach dotacji może wyglądać w następujący sposób: strona Wn konta 130 – Rachunek bankowy , strona Ma konta 850 – Rozliczenia międzyokresowe przychodów.

Do momentu rozpoczęcia amortyzacji środków trwałych sfinansowanych z dotacji – otrzymane środki pozostają na koncie rozliczeń międzyokresowych przychodów. W momencie rozpoczęcia amortyzacji środka trwałego powinno nastąpić stopniowe odpisywanie wartości rozliczeń międzyokresowych w wynik finansowy (pozostałe przychody operacyjne). Odpisy te powinny następować równolegle do odpisów amortyzacyjnych, neutralizując ich wpływ na wynik finansowy, w stosunku kwoty otrzymanej dotacji do wartości początkowej dotowanych środków trwałych.

Ewidencja księgowa odpisu rozliczeń międzyokresowych przychodów może wyglądać w następujący sposób: strona Wn konta 850 – Rozliczenia międzyokresowe przychodów, strona Ma konta 760 – Pozostałe przychody operacyjne.

Odpisy amortyzacyjne środków trwałych sfinansowanych w drodze dotacji odnosi się, identycznie jak w przypadku środków trwałych sfinansowanych ze środków własnych, tj. w ciężar kosztów działalności operacyjnej – amortyzacji.
W momencie początkowego ujęcia dotacji otrzymanej ze środków Unii Europejskiej należy odnieść się do wymogów określonych w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r.

Przepisy unijne nakładają na podmiot, który otrzyma dotację (beneficjenta), lub inne podmioty uczestniczące w realizacji operacji, do odrębnego systemu księgowego lub odpowiedniego kodu księgowego dla wszystkich transakcji związanych z operacją, o ile odbędzie się to bez uszczerbku dla krajowych zasad księgowych.

Jak wynika z informacji ze stycznia 2012 r. Alfa SA poniosła nakłady na nabycie oraz instalację i uruchomienie nowej linii produkcyjnej w kwocie netto 150 000 złotych. Dotacja otrzymana na sfinansowanie linii produkcyjnej wyniosła 65 proc. i wpłynęła na rachunek bankowy spółki 10 stycznia 2012 r. Okres ekonomicznej użyteczności linii produkcyjnej spółka oszacowała na 10 lat. Przyjęcie linii produkcyjnej do użytkowania i jej uruchomienie nastąpiło w lutym 2012 r., w związku z czym spółka rozpoczęła planową amortyzację począwszy od lutego 2012 r. W takim przypadku ewidencja księgowa zdarzeń gospodarczych może wyglądać w sposób następujący:

  1. Nakłady poniesione na nabycie, instalację i uruchomienie linii produkcyjnej – 150 000 zł: strona Wn konta 080 – Środki trwałe w budowie – Wn 150 000 złotych, strona Ma konta zespołu 2 rozrachunki Dokumenty źródłowe: faktury zakupu, inne.
  2. Otrzymanie dotacji na nabycie linii produkcyjnej – 97 500 zł: strona Wn 130 – Rachunek bankowy strona Ma konta 850 – Rozliczenia międzyokresowe przychodów. Dokumenty źródłowe: wyciąg bankowy.
  3. Przyjęcie linii produkcyjne do użytkowania – 150 000 zł: strona Wn konta 010 – Środki trwałe , strona Ma konta 080 – Środki trwałe w budowie. Dokumenty źródłowe: dokument odbioru technicznego (OT).
  4. Amortyzacja linii produkcyjne za luty 2012 – 1 250 zł: strona Wn konta 400 – Amortyzacja środków trwałych, strona Ma konta 050 – Umorzenie środków trwałych. Dokumenty źródłowe: Polecenie księgowania (PK).
  5. Odpisanie raty rozliczenia międzyokresowego przychodów – 812,50 zł: strona Wn konta 850 – Rozliczenia międzyokresowe przychodów, strona Ma konta 760 – Pozostałe przychody operacyjne. Dokumenty źródłowe: Polecenie księgowania (PK).

Dodatkowe zdarzenia gospodarcze, które może wystąpić w późniejszych okresach, dotyczy sprzedaży środka trwałego sfinansowanego z dotacji. Jeśli środek ten nie został w pełni umorzony, co za tym idzie, kwota dotacji ujęta na rozliczeniach międzyokresowych przychodów nie została w pełni odpisana w wynik finansowy, to w momencie ujęcia skutków sprzedaży środka trwałego w księgach, należy dokonać całkowitego odpisania pozostałej kwoty dotacji z rozliczeń międzyokresowych przychodów w pozostałe przychody operacyjne.

Na dzień bilansowy dotację ujętą na rozliczeniach międzyokresowych przychodów należy wycenić zgodnie z zasadą ostrożności, dokonując uprzedniej inwentaryzacji kwot wykazanych w tej pozycji (weryfikacja z dokumentami źródłowymi). Przy czym dotacje ujęte na rozliczenia międzyokresowych przychodów podlegają prezentacji w bilansie w pozycji B.IV Rozliczenia międzyokresowe, z podziałem na część długo- i krótkookresową.
Natomiast w rachunku zysków i strat kwota odpisu rozliczeń międzyokresowych przychodów dotycząca dotacji jest prezentowana w pozycji G.II Dotacje (wariant kalkulacyjny) i D.II Dotacje (wariant porównawczy).

Marcin Jeremicz
MDDP Outsourcing w Warszawie


Podstawa prawna: Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 z późn. zm.).