Blog
Uzupełniający urlop macierzyński – wkrótce nowe przepisy! WZÓR WNIOSKU!
14.03.2025
19 marca 2025 r. wejdą w życie znowelizowane przepisy Kodeksu pracy, wprowadzające tzw. uzupełniający urlop macierzyński w wymiarze do 8 lub 15 tygodni. Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie zależał od tego, w którym tygodniu ciąży urodziło się dziecko lub od jego masy urodzeniowej, a także od czasu, jaki spędziło w szpitalu po porodzie. Nie będzie obejmował tylko wcześniaków, ale także noworodki urodzone w terminie, ale wymagające hospitalizacji po narodzinach.
Jaki jest powód wprowadzenia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego?
Obecnie rodzice dzieci urodzonych przedwcześnie mają takie same prawa rodzicielskie jak rodzice dzieci urodzonych w terminie, co oznacza, że przysługuje im standardowy urlop macierzyński, ojcowski, rodzicielski oraz wychowawczy. W praktyce często oznacza to, że matki wcześniaków spędzają znaczną część urlopu macierzyńskiego w szpitalu. Po jego zakończeniu zmuszone są niejednokrotnie do korzystania z urlopów wypoczynkowych lub zwolnień lekarskich, by zapewnić dziecku odpowiednią opiekę.
Obowiązujące przepisy pozwalają na zawieszenie urlopu macierzyńskiego dopiero po upływie pierwszych 8 tygodni po porodzie, co sprawia, że rodzice wcześniaków – ale także dzieci urodzonych w terminie, a wymagających hospitalizacji po porodzie – bezpowrotnie tracą ten bezcenny czas mający upływać na budowaniu więzi między nimi a maleństwem w domowym zaciszu. Nowe regulacje eliminują tę lukę, zapewniając dodatkowy czas na opiekę nad dzieckiem wymagającym szpitalnej opieki po narodzinach.
Jak podaje Ministerstwo Rodziny, w Polsce rocznie ok. 20 tys. dzieci rodzi przedwcześnie lub potrzebuje hospitalizacji po porodzie.
Kiedy i komu przysługuje uzupełniający urlop macierzyński?
Prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, zgodnie z nowo wprowadzonym art. 1802 k.p. (zgodnie z art. 1 pkt 2 ustawy z 6 grudnia 2024 r., Dz. U. z 2024 r., poz. 1871), będzie przysługiwało w przypadku urodzenia dziecka:
- przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie;
- po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie;
- po ukończeniu 37. tygodnia ciąży w sytuacji wymagającej pobytu dziecka w szpitalu po porodzie przez co najmniej 2 kolejne dni, o ile pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie.
Przy ustalaniu wymiaru ww. urlopu okresy pobytu dziecka w szpitalu sumuje się do upływu odpowiednio 8. albo 15. tygodnia po porodzie. Niepełny tydzień pobytu dziecka w szpitalu zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia (tydzień odpowiada 7 dniom kalendarzowym).
UWAGA! W przypadku narodzin wieloraczków długość urlopu ustalana jest na podstawie masy ciała dziecka o najniższej wadze urodzeniowej oraz długości hospitalizacji najdłużej leczonego dziecka.
Przypominamy! Wymiar urlopu macierzyńskiego uzależniony jest od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie i wynosi: 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka, 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci, 33 tygodnie – w przypadku urodzenia trojga dzieci, 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci oraz 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci. Przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego.
Komu poza biologicznymi rodzicami przysługuje dodatkowy urlop macierzyński?
Oprócz biologicznych rodziców dziecka, prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego – bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego – przysługuje:
- pracownikom, którzy przyjęli dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza (z wyjątkiem zawodowych rodzin zastępczych),
- pracownikom, którzy adoptowali dziecko i złożyli wniosek o przysposobienie do sądu opiekuńczego (pod warunkiem, że hospitalizacja dziecka miała miejsce po przyjęciu na wychowanie).
Z nowego uprawnienia mogą skorzystać także osoby niebędące pracownikami, którym przysługuje zasiłek macierzyński.
WAŻNE! Uzupełniający urlop macierzyński można wykorzystać tylko jednorazowo. Ponadto rodzice nie mogą się nim między sobą dzielić – muszą zdecydować, który z nich będzie z tego wymiaru korzystać.
Jak wnioskować u pracodawcy o uzupełniający urlop macierzyński?
Aby skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, należy złożyć stosowny wniosek u pracodawcy – w formie papierowej lub elektronicznej – co najmniej 21 dni przed zakończeniem podstawowego urlopu macierzyńskiego. Pracodawca jest zobowiązany taki wniosek uwzględnić (nie może odmówić).
Obecnie trwają prace legislacyjne nad szczegółowym wykazem dokumentów, które będą wymagane przy składaniu wniosku. Zgodnie z treścią § 14 projektowanego rozporządzenia (druk nr 39 z wykazu RCL), wniosek ten powinien zawierać:
- imię i nazwisko pracownika,
- termin zakończenia podstawowego urlopu macierzyńskiego,
- okres, na jaki ma być udzielony urlop uzupełniający.
Do wniosku należy dołączyć:
- oświadczenie pracownika o braku zamiaru korzystania z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi ww. urlopu przez drugiego z rodziców dziecka,
- zaświadczenie wydane przez szpital zawierające informacje:
- o tygodniu ciąży, w którym urodziło się dziecko lub o jego masie urodzeniowej
- o okresie hospitalizacji dziecka;
Rodzice adopcyjni lub zastępczy do wniosku powinni załączyć ponadto oświadczenie o dacie przyjęcia dziecka (dzieci) na wychowanie oraz:
- kopię wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka (dzieci) z datą urodzenia dziecka (dzieci) oraz poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu, lub
- zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka (dzieci) z datą urodzenia dziecka (dzieci), lub
- kopię prawomocnego orzeczenia sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka (dzieci) w rodzinie zastępczej, lub
- kopię umowy cywilnoprawnej zawartej między rodziną zastępczą a starostą.
Pobierz 👉 wniosek o uzupełniający urlop macierzyński_wzór👈.
WAŻNE! W przypadku złożenia wniosku o urlop rodzicielski bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, można go wycofać najpóźniej do dnia rozpoczęcia tego urlopu. Wniosek o wycofanie należy złożyć w formie pisemnej, a pracodawca ma obowiązek go zaakceptować. Jednakże po rozpoczęciu urlopu rodzicielskiego jego przerwanie jest możliwe jedynie za zgodą pracodawcy. Zatem od 2025 roku nie warto już składać wniosków o urlop rodzicielski bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, jak dotąd praktykowano w wielu przedsiębiorstwach. W przypadku konieczności skorzystania z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego i braku zgody pracodawcy na wycofanie wniosku o skorzystanie z urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po macierzyńskim, rodzic straci prawo do dodatkowego wymiaru takiego urlopu.
Ile wyniesie zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego?
Za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej. Jego miesięczna wysokość to 100% podstawy wymiaru i jest on wypłacany za każdy dzień urlopu, włącznie z dniami wolnymi od pracy (zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem art. 31 ust. 1 ustawy zasiłkowej). Podstawę wymiaru omawianego zasiłku stanowi kwota przyjęta jako podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego wypłacanego za okres urlopu macierzyńskiego (zgodnie z art. 43 ustawy zasiłkowej).
Czy w okresie dodatkowego urlopu macierzyńskiego obowiązuje ochrona zatrudnienia?
W czasie trwania urlopu uzupełniającego rodzic objęty jest ochroną zatrudnienia na zasadach analogicznych do standardowego urlopu macierzyńskiego. Oznacza to, że pracodawca nie może w tym okresie:
- prowadzić przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy z takim pracownikiem,
- rozwiązać stosunku pracy z pracownikiem korzystającym z urlopu uzupełniającego, chyba że zachodzą przesłanki do zwolnienia dyscyplinarnego i uzyska zgodę organizacji związkowej.
Jeśli pracodawca jest w stanie upadłości lub likwidacji, ma obowiązek uzyskania zgody organizacji związkowej przed podjęciem decyzji o rozwiązaniu takiej umowy o pracę.
Pracownicy wracający do pracy po okresie korzystania z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego (podobnie jak w przypadku: urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu ojcowskiego oraz urlopu wychowawczego) mają prawo do powrotu na swoje dotychczasowe lub równorzędne stanowisko – pracodawca ma obowiązek przyjąć ich z powrotem do pracy. Jeśli nie jest to możliwe, pracodawca musi zaoferować stanowisko równorzędne, na warunkach nie mniej korzystnych aniżeli te, które by obowiązywały, gdyby dany pracownik nie korzystał z urlopu.
WAŻNE! W przypadku złożenia wniosku o uzupełniający urlop macierzyński z wyprzedzeniem większym niż 21 dni przed planowanym zakończeniem urlopu macierzyńskiego, wspomniana powyżej ochrona przed zwolnieniem obowiązuje na 21 dni przed datą rozpoczęcia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.
Śmierć dziecka a uzupełniający urlop macierzyński
W przypadku śmierci dziecka podczas trwania uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, uprawniony rodzic/opiekun zachowuje prawo do tego urlopu przez okres 7 dni od daty zgonu dziecka. Jeśli natomiast przy porodzie urodziło się więcej niż jedno dziecko, wówczas uzupełniający urlop macierzyński przysługuje na drugie dziecko w pozostałym do wykorzystania wymiarze (zgodnie z art. 1801 § 2 w zw. z art. 1802 § 7 k.p.).
Przepisy przejściowe, czyli kto „załapie się” na nowe regulacje?
Nowe przepisy obejmą rodziców/opiekunów, którzy w dniu wejścia w życie nowelizacji byli uprawnieni do skorzystania z urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub przebywali na nim.
Treść nowych regulacji
Art. 1802
par. 1. Pracownica albo pracownik - ojciec wychowujący dziecko ma prawo bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego - w przypadku urodzenia dziecka: 1) przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1.000 g - w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie; 2) po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1.000 g - w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie; 3) po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie - w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie. par. 2. W przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego należy uwzględnić wagę dziecka o najniższej masie urodzeniowej oraz okres pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego. par. 3. Przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu odpowiednio 8. albo 15. tygodnia po porodzie sumuje się. Niepełny tydzień zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia. par. 4. Uzupełniający urlop macierzyński jest udzielany jednorazowo na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika - ojca wychowującego dziecko w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek. par. 5. Do wniosku dołącza się zaświadczenie wydane przez szpital, w którym przebywało dziecko, oraz dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 1868a. Zaświadczenie zawiera informacje o okresie pobytu dziecka w szpitalu oraz o urodzeniu dziecka: 1) przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g; 2) po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g; 3) po ukończeniu 37. tygodnia ciąży. par. 6. We wniosku o udzielenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego określa się termin zakończenia urlopu macierzyńskiego. par. 7. Do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przepisy art. 45 § 3, art. 47, art. 57 § 2, art. 163 § 3, art. 165 pkt 4, art. 166 pkt 4, art. 180 § 6-17, art. 1801 § 2, art. 182 zdanie pierwsze i art. 1831 § 1 stosuje się odpowiednio.
Outsourcing księgowy i kadrowo-płacowy dla wymagających firm
Napędzany nowoczesną technologią
👉 Usługi księgowe 👉 Usługi kadrowo-płacowe 👉 Sprawozdania finansowe
> Zadzwoń do nas już dziś! <
Autor: Honorata Zakrzewska-Krzyś
kontakt
