Zmiany w składaniu sprawozdań i kontrolach firm audytorskich
24 sierpnia 2021 roku Rada Ministrów przyjęła projekt o nowelizacji ustawy o rachunkowości oraz ustawy o biegłych rewidentach i firmach audytorskich. Celem nowelizacji jest m.in. ujednolicenie formatu składania sprawozdań finansowych oraz ułatwienie dotyczące ich podpisywania – nie będzie wymagany podpis dokumentu przez wszystkich członków zarządu. Zmianie ulegnie także kontrola firm audytorskich – nowelizacje przewidują możliwość kontroli firm audytorskich w sposób całkowicie zdalny.
Zmiany w podpisach sprawozdań finansowych
Ustawodawca zamierza wprowadzić długo oczekiwaną możliwość podpisu sprawozdań finansowych tylko przez jednego członka zarządu. Obecnie ustawa o rachunkowości określa, iż sprawozdania finansowe podpisuje osoba, której powierzono księgi rachunkowe oraz kierownik jednostki. W sytuacji kiedy jednostką kieruje organ wieloosobowy- podpis muszą złożyć wszyscy członkowie tego organu.Nowelizacja ustawy ma na celu ułatwienie podpisywania sprawozdań finansowych jednostkom kierowanym przez organ wieloosobowy, które ze względów organizacyjnych i technicznych mają trudności ze spełnieniem ustawowego obowiązku.
Nowelizacja ustawy określa jednak warunki, które trzeba spełnić, aby sprawozdanie finansowe mogło zostać podpisane tylko przez jednego członka zarządu organu wieloosobowego. Warunkiem skorzystania z tego ułatwienia będzie uzyskanie przez członka zarządu podpisującego sprawozdanie finansowe oświadczeń pozostałych członków potwierdzających, że sprawozdanie spełnia wymagania przewidziane w ustawie.
Stosowanie nowego rozwiązania będzie miało charakter dobrowolny. Wprowadzone zmiany nie wpłyną więc negatywnie na jednostki, które wypracowały praktykę w zakresie podpisywania sprawozdania finansowego.
Zmiany w formacie sprawozdań finansowych
Zmianie ulegną także zasady sporządzania sprawozdań finansowych. Chodzi o przyjęcie przepisów rozporządzenia 2019/815 dla emitentów, na mocy którego emitent ma obowiązek sporządzać roczne raporty finansowe w formacie XHTML. W przypadku jednostek, które sporządzają sprawozdania finansowe zgodnie z MSSF, przewidywane jest wprowadzenie obowiązku sporządzania jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych oraz sprawozdań z działalności w formacie XHTML lub w innym formacie, który pozwoli na automatyczne przeszukiwanie dokumentu. Dla skonsolidowanych sprawozdań finansowych sporządzonych w formacie XHTML przewidywane jest również wprowadzenie możliwości oznakowania sprawozdania przy użyciu języka znaczników XBRL.
Rozwiązania te mają na celu większe ujednolicenie formatów elektronicznych oraz zwiększenie użyteczności sprawozdań finansowych, jak również sprawozdań z działalności (możliwość automatycznego przeszukiwania dokumentu oraz porównania, interpretowania i analizowania danych).
Zmiany w zakresie kontroli firm audytorskich
Opublikowane nowelizacje przewidują również zmiany w zakresie formy kontroli firm audytorskich przez Polską Agencję Nadzoru Audytowego (PANA).
Obecnie, tylko niektóre czynności kontrolne wskazane przez ustawodawcę mogą być przeprowadzone przy użyciu środków komunikacji elektronicznej. Przepisy nie przewidują przeprowadzania kontroli firm audytorskich przez PANA w sposób całkowicie zdalny. Ogłoszone zmiany zakładają doprecyzowanie przepisów dotyczących kontroli w firmach audytorskich za ich zgodą w siedzibie PANA lub przy użyciu środków komunikacji elektronicznej.
Nowe rozwiązania zakładają także wprowadzenie ułatwień w rozpatrywaniu spraw dotyczących listy firm audytorskich, umożliwiając firmom audytorskim składanie wniosków o wpis na listę, skreślenie z listy lub zmianę danych na liście w formie elektronicznej. Przeprowadzenie procedury rozpatrywania list firm audytorskich przez PANA będzie możliwe również w formie elektronicznej.
Umożliwienie korzystania z nowoczesnych narzędzi informatycznych przyczyni się do unowocześnienia komunikacji oraz efektywność załatwiania spraw pomiędzy PANA a firmami audytorskimi.
Projektowane zmiany zakładają także doprecyzowanie sytuacji, w której nie dochodzi do naruszenia tajemnicy zawodowej biegłego rewidenta oraz doprecyzowanie przepisów dotyczących odbywania posiedzeń zdalnych, a także podejmowania uchwał w trybie obiegowym przez Radę Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego.
Autor: Klaudia Lewandowska, Młodszy Specjalista ds. Sprawozdawczości w MDDP Outsourcing.
