Podatek od darowizny. Nowe progi podatkowe i kwoty wolne od podatku

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego darowizna to umowa w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. W praktyce bardzo często występuje sytuacja w której to rodzice obdarowują swoje dziecko, przekazując mu na przykład samochód, mieszkanie czy też pieniądze. Czy od tego typu darowizny należy zapłacić podatek? Od 2022 r. obowiązują nowe progi podatkowe, w tym podatku od darowizn, oraz nowe kwoty wolne od podatków.

Wszelkie informacje dotyczące zasad oraz reguł opodatkowania darowizny znajdziemy w ustawie o podatku od spadów i darowizn. W tym akcie prawnym określone zostały min.: kwoty wolne od podatku i niepodlegające opodatkowaniu oraz skale, które umożliwiają wyliczenie wysokości podatku. 13 października 2022 r. weszło w życie nowe rozporządzone ministra finansów, które waloryzuje te wskaźniki. Zgodnie bowiem z art. 17 ustawy o podatku od spadów i darowizn: „Kwoty wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnione od podatku oraz niepodlegające opodatkowaniu, a także przedziały nadwyżki kwot wartości rzeczy i praw majątkowych podlegających opodatkowaniu, podwyższa się w przypadku wzrostu cen towarów nieżywnościowych trwałego użytku o ponad 6%, w stopniu odpowiadającym wzrostowi tych cen”.

Kwoty wolne od podatku – aktualizacja 13 października 2022 r.

Wysokość podatku od darowizny ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

• do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,
• do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych,
• do grupy III – innych nabywców.

Zobaczmy zatem jak prezentują się kwoty wolne od podatku po zmianach, które weszły w życie 13 października 2022 r.:

		Było	Jest
1.	jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy	9 637 zł.	10 434 zł.
2.	jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy	7 276 zł.	7 878 zł.
3.	jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy	4 902 zł.	5 308 zł.

Warto pamiętać, że na kwotę tą składają się wszystkie darowizny otrzymane od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzające rok, w którym nastąpiło ostatnie przekazanie.

Darowizna od najbliższej rodziny

Ustawa o podatku od spadków i darowizn wyodrębnia 3 grupy podatkowe, od których zależy sposób opodatkowania, które zostały wymienione powyżej. Istnieje jednak pewien wyjątek, który stanowi tak zwana grupa zero. Do tej grupy należy zaliczyć najbliższych członków rodziny tj.: małżonka, zstępnych (np. dziecko), wstępnych (np. rodzic), pasierbów, rodzeństwo, ojczyma i macochę. W momencie gdy darczyńca oraz obdarowany przynależą do tej grupy i spełnią określone warunki można skorzystać z pełnego zwolnienia z podatku, które zostało określone w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W przypadku gdy darowizna w ramach grupy zero nie przekracza kwoty wolnej od podatku, która od 13 października 2022 r. wynosi 10 434 zł.- nie ma potrzeby zgłaszania jej otrzymania do Urzędu Skarbowego ani też opłacania podatku.

Darowizna, która przekracza wyżej wskazany limit również może być całkowicie zwolniona z opodatkowania – należy jednak spełnić następujące warunki:

• W terminie 6 miesięcy od otrzymania darowizny należy zawiadomić Urząd Skarbowy – służy do tego formularz SD-Z2.
• Dodatkowo jeśli mamy do czynienia z darowizną pieniężną – musimy ją należycie udokumentować tzn. środki pieniężne powinny zostać wpłacone na rachunek w banku lub SKOK-u bądź też nadane przekazem pocztowym.

Jeśli obdarowany nie wywiąże się z tych obowiązków będzie musiał zapłacić podatek od darowizny według stawki dla grupy I.

Podatek od darowizny- ile wynosi?

Podatek od darowizny oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku. Od 13 października 2022 r. skale podatkowe uległy zmianie i prezentują się następująco:

Kwoty nadwyżki w zł	Podatek wynosi
ponad	do
1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej
	11.128	3%
11.128	22.256	333 zł 90 gr i 5% od nadwyżki ponad 11.128 zł
22.256		890 zł 30 gr i 7% od nadwyżki ponad 22.256 zł
2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej
	11.128	7%
11.128	22.256	779 zł i 9% od nadwyżki ponad 11.128 zł
22.256		1.780 zł 60 gr i 12% od nadwyżki ponad 22.256 zł
3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej
	11.128	12%
11.128	22.256	1.335 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 11.128 zł
22.256		3.115 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 22.256 zł

Przykład:

Osoba X przekazuje swojemu wujkowi kwotę 16 000 zł. Wujek – jako rodzeństwo rodziców należy do II grupy podatkowej, zatem kwota podatku będzie wynosiła:

779 zł. + 9% (16 000 zł. – 11 128 zł.) czyli 1 217,48 zł.

Darowizna na cele mieszkaniowe

Od 13 października 2022 r. zmianie uległy również kwoty zwolnione z podatku dotyczące darowizn, które zostały przeznaczone na cele mieszkaniowe. Albowiem art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn opisuje, że zwalnia się od podatku: nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 10 434 zł (było 9 637 zł). od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 20 868 zł (było 19 274 zł.) w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami.

Autor: Elżbieta Pazdrowska, Starsza Księgowa w MDDP Outsourcing.

Źródła:

Rozporządzenie Ministra Finansów z 10 października 2022 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy
i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek.

Ustawa z dnia 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny