Obowiązek badania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta

Sprawozdanie finansowe ma obrazować sytuację finansową i majątkową jednostki w danym okresie. Podmioty zobligowane do corocznego audytu finansowego są wskazane w Ustawie o Rachunkowości. Badanie sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta, polega na sprawdzaniu poprawność sporządzonego dokumentu, a także prawdziwości zawartych w nim danych. Ma to na celu zwiększenie zaufania do sprawozdania finansowego.  Odbiorcami informacji zawartych w nim są między innymi inwestorzy, pożyczkodawcy, rządy i agencje rządowe czy klienci. Korzystają z danych zawartych w sprawozdaniu przy podejmowaniu decyzji gospodarczych dotyczących danego podmiotu.

Jakie podmioty podlegają obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta?

Odpowiedzi na pytanie czy dana spółka powinna podlegać obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta należy szukać w art. 64 ust. 1 Ustawy o rachunkowości. Zgodnie z przepisami obligatoryjnemu badaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe kontynuujących działalność:

• banków krajowych, oddziałów instytucji kredytowych, oddziałów banków zagranicznych, zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji, głównych oddziałów i oddziałów zakładów ubezpieczeń, głównych oddziałów i oddziałów zakładów reasekuracji oraz oddziałów zagranicznych firm inwestycyjnych,
• spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych,
• jednostek działających na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz jednostek, o których mowa w art. 2 ust. 2b,
• jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
• krajowych instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego,
• spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji.

Obligatoryjnemu badaniu sprawozdania finansowego podlegają również pozostałe jednostki, czyli przede wszystkim spółki z o.o., spółki jawne, partnerskie, cywilne, komandytowe oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, które w poprzednim roku obrotowym (w przypadku sporządzania sprawozdania finansowego za 2021 rok, odniesieniem jest 2020 rok) spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:

• średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,
• suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2.500.000 euro,
• przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5.000.000 euro.

Weryfikacja sprawozdania finansowego

Powyższe wartości przeliczane są na złotówki po średnim kursie ogłoszonym przez Narodowy Bank Polski (NBP) na dzień bilansowy. W przypadku, gdy chcemy sprawdzić, czy sprawozdanie finansowe sporządzane za rok 2021, w którym rok obrotowy zgodny jest z rokiem kalendarzowym, będzie objęte obowiązkowym badaniem finansowym przez firmę audytorską, musimy użyć kursu średniego ogłoszonego przez NBP na dzień 31 grudnia 2020 roku – 4,6148  zł/euro. W tym przypadku progi wyglądają następująco:

• 2.500.000 euro x 4,6148  zł/euro = 11.537.000 zł (suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego),
• 5.000.000 euro x 4,6148  zł/euro = 23.074.000 zł  (przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy).

Oprócz powyższych, obligatoryjnemu badaniu podlegają sprawozdania finansowe spółek przejmujących i spółek nowo zawiązanych, sporządzone za rok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie, a także roczne sprawozdania finansowe jednostek sporządzone zgodnie z MSR (art. 64 ust. 3 UoR).

Dodatkowo podatnicy prowadzący księgi rachunkowe, którzy ustalają różnice kursowe na podstawie przepisów o rachunkowości są zobowiązani do obowiązkowego badania ich sprawozdań finansowych prze biegłego rewidenta. Ta metoda musi być stosowana przynajmniej przez trzy lata. Od roku podatkowego, w którym zaczęto stosować tę metodę, podatnik jest zobligowany do audytu sprawozdania (art. 14b ust. 2 ustawy o PDOF i art. 9b ust. 1 pkt 2 ustawy o PDOP).

Organizacje pożytku publicznego – czy mają obowiązek badania sprawozdania finansowego?

W przypadku organizacji pożytku publicznego, nawet jeżeli nie spełniają ona wymienionych wcześniej kryteriów z ustawy o rachunkowości, obowiązuje je dodatkowe rozporządzenie wydane przez Ministra Finansów z dnia 13.11.2018 r. w sprawie obowiązku badania sprawozdań finansowych organizacji pożytku publicznego. Określone są tam warunki,  przy których organizacje są zobligowane do poddania się audytowi finansowemu pomimo niespełniania progów wymienionych w ustawie o rachunkowości. Organizacje są objęte obowiązkowym badaniem jeżeli realizują zadania publiczne zlecone, jako powierzone do wykonywania lub do wspierania zadania publicznego, oraz w roku obrotowym otrzymały na  ich realizacje dotacje w łącznej kwocie co najmniej 100.000 zł, oraz osiągnęły w roku obrotowym przychody w wysokości co najmniej 3.000.000 zł. Organizacja musi poddać się obowiązkowemu badaniu, jeżeli w roku poprzedzającym spełniła wymienione wcześniej warunki.

Autor: Paulina Kisiel, Starsza Asystenta Działu Sprawozdawczości, w MDDP Outsourcing.

Źródła:

Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych

Zobacz więcej:

Podpisywanie oraz składanie sprawozdań finansowych w XML do KRS

Badanie sprawozdania finansowego za 2021 r. – wybór audytora