Jak rozliczać udzielone pożyczki i odsetki od nich?

1 stycznia 2012 r. udzieliliśmy spółce X pożyczki oprocentowanej 10 proc. w skali roku w wysokości 15 000 zł. Wykazaliśmy ją w księgach rachunkowych w kwocie 15 000 zł, czyli w wartości nominalnej. Na dzień bilansowy dokonano wyceny pożyczki w wysokości 16 500 zł (kwota wymagalnej zapłaty – wartość nominalna powiększona o naliczone, lecz nieotrzymane odsetki). Jak ustalić różnice przejściowe?

Odsetki naliczone, lecz nieotrzymane nie będą uwzględniane w wartości podatkowej pożyczki, gdyż dopiero w momencie faktycznej zapłaty staną się przychodem do opodatkowania. Wartość podatkowa w wysokości 15 000 zł składa się z dwóch elementów:

• kwoty, którą pożyczkobiorca będzie musiał zwrócić w przyszłości (wartość nominalna), czyli 15 000 zł – zwrot wartości nominalnej pożyczki nie wywiera skutków podatkowych (jest neutralny podatkowo), wartość podatkowa aktywu (udzielonej pożyczki) będzie równa jej wartości księgowej (zgodnie z definicją wartości podatkowej aktywu),
• kwoty naliczonych odsetek – w momencie, gdy odsetki zostaną faktycznie otrzymane przychód do opodatkowania będzie wynosił 1 500 zł i nie będzie mógł być zmniejszony o żadne koszty uzyskania przychodów, a zatem wartość podatkowa odsetek równa jest zero (zgodnie z definicją wartości podatkowej aktywu). Powstaje różnica przejściowa dodatnia w wysokości 1500 zł, która będzie obrazowała powstanie zobowiązania podatkowego w związku z wystąpieniem przychodu podatkowego przyszłości (faktyczne otrzymanie odsetek od pożyczki).

wartość bilansowa        wartość podatkowa        różnica przejściowa
        16 500                     15 000 (15 000+0)                  1500

Marcin Jeremicz
Ekspert w MDDP Outsourcing w Warszawie