Jednolity plik kontrolny - zbiór danych w formacie xml
Wprowadzenie do polskiego prawa podatkowego tzw. JPK miało na celu usprawnienie kontroli i czynności sprawdzających dokonywanych przez organy podatkowe, a także ustandaryzowanie elektronicznej formy danych przekazywanych przez przedsiębiorców. Dzięki JPK organy podatkowe są w stanie zweryfikować wszelkie obszary, gdzie istnieje podejrzenie nieprawidłowości wynikających na przykład z rozliczenia podatku VAT.
JPK – co to jest?
Jednolity plik kontrolny to zbiór danych w formacie xml, generowany z systemów informatycznych podmiotu gospodarczego, który zawiera informacje o operacjach gospodarczych za dany okres.
Struktura JPK
JPK na żądanie obejmuje 7 struktur:
- księgi rachunkowe – JPK_KR,
- wyciąg bankowy – JPK_WB,
- magazyn – JPK_MAG,
- faktury VAT – JPK_FA,
- faktury VAT rolnicy ryczałtowi – JPK_FA_RR,
- podatkowa księga przychodów i rozchodów – JPK_PKPIR,
- ewidencja przychodów – JPK_EWP.
Podatnicy są zwolnieni z przekazywania na żądanie organów skarbowych JPK_FA w zakresie faktur ustrukturyzowanych w rozumieniu art. 2 pkt 32a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
Pozostałe struktury JPK przekazywane w okresach comiesięcznych bez wezwania urzędu skarbowego to JPK_V7M i JPK_V7K (w przypadku czynnych podatników VAT).
Struktury JPK zostały szczegółowo opisane w Biuletynie Informacji Publicznej i opublikowane na stronie ministerstwa finansów (https://www.gov.pl/web/kas/struktury-jpk).
JPK a kontrola organu podatkowego
Organ podatkowy może żądać przekazania plików JPK w ramach kontroli podatkowej, czynności sprawdzających, kontroli celno-skarbowej, postępowania podatkowego.
W przypadku wezwania przekazania w/w plików, podmiot jest zobowiązany przekazać urzędowi pliki JPK. Termin wyznaczony przez organ podatkowy nie może być krótszy niż 3 dni. Dokładny termin jest określony na wezwaniu. W uzasadnionych przypadkach podatnik może zwrócić się do urzędu z wnioskiem wydłużenie terminu. Pozwoli to na uniknięcie kar porządkowych (w 2022 roku wysokość kar porządkowych to maksymalnie 3000 PLN). W zależności od okoliczności nieprzekazanie JPK w terminie może zostać uznane za wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe. Kary przewidziane za wykroczenie skarbowe określone są w przedziale 1/10-20 – krotności minimalnego wynagrodzenia, kary przewidziane za przestępstwo skarbowe wynoszą od 10 do 720 stawek dziennych (obecnie minimalna stawka dzienna wynosi 100,33 PLN a maksymalna – 40 132 PLN).
Nowe JPK – od kiedy?
W ramach planowanych zmian pojawi się konieczność cyklicznego przekazywania JPK ksiąg podatkowych (bez wezwania). Pierwotnie przewidywano wprowadzenie takiego obowiązku już od 2023 roku, obecnie termin jest przesunięty na 2024 rok, w zależności od wielkości podmiotów:
- od 2024 roku podatnicy CIT, których przychody za poprzedni rok podatkowy przekroczą kwotę 50 mln euro oraz podatkowe grupy kapitałowe,
- od 2025 roku – podatnicy CIT (inni niż wymienieni w punkcie 1) obowiązani przesyłać ewidencje JPK_VAT oraz podatnicy PIT obowiązani przesyłać ewidencje JPK_VAT,
- od 2026 roku – pozostali podatnicy PIT i CIT.
Podatnicy podatku dochodowego (zarówno CIT jak i PIT) będą mieli obowiązek prowadzić księgi rachunkowe, albo uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów przy użyciu programów komputerowych oraz przekazywać je w ustrukturyzowanej formie do urzędu skarbowego co miesiąc. W terminie do 20. dnia następnego miesiąca w przypadku zaliczek miesięcznych, kwartalnie – w terminie do 20. dnia miesiąca następującego bezpośrednio po upływie kwartału, w przypadku podatników rozliczających podatek dochodowy kwartalnie. Po zakończeniu roku księgi będą przesyłane raz jeszcze, w terminie upływu terminu dla złożenia zeznania za rok podatkowy. Dla podatników PIT jest to ostatni dzień kwietnia. Natomiast dla podatników CIT, dla których rok podatkowy jest taki sam jak kalendarzowy – to ostatni dzień marca. Obowiązkiem JPK zostaną również objęci podatnicy rozliczający się na podstawie ryczałtu.
Autor: Hanna Stasiukiewicz, Manager obszaru Księgowości w MDDP Outsourcing.
