Okres zawieszenia działalności gospodarczej a rozliczanie podatku VAT

21.09.2022

Na rynku występują często różnego typu sytuacje, w których podatnicy decydują się na okresowe zawieszenie swojej działalności gospodarczej. Przepisy dotyczące takiego zawieszenia reguluje ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 ze zm.). Okres zawieszenia działalności gospodarczej ma bezpośrednie znaczenie dla rozliczenia podatku VAT.

Czas na jaki przedsiębiorca może zawiesić swoją działalność zgodnie z art. 23 ust.1 wspomnianej ustawy to czas nieokreślony bądź określony, ale nie krótszy niż 30 dni. Przedsiębiorca wpisany do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy (art. 23 ust.2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców).

Zawieszenie działalności gospodarczej a podatek VAT i JPK

Co z rozliczaniem podatku VAT w sytuacji zawieszenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę? Czy przedsiębiorca ma obowiązek składania JPK_VAT z deklaracją za ten okres?

Zgodnie z ustawą z dn. 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, a dokładniej art. 99 ust. 7a
w niej zawartym, w przypadku zawieszenia działalności nie trzeba składać deklaracji podatkowych za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie bezpośrednio dotyczy.

Wyjątek stanowią warunki wspomniane w art. 99 ust. 7b ustawy z dn. 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług:

podatnicy dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
podatnicy dokonujący importu usług lub nabywający towary, w zakresie których są podatnikami,
okresy rozliczeniowe, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego,
okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest zobowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest zobowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Taki stan rzeczy został potwierdzony również przez Ministerstwo Finansów w opublikowanej dn. 05.11.2019 r. w odpowiedzi: „Jeżeli podatnik – z uwagi na zawieszoną działalność gospodarczą – nie prowadzi zapisów w ewidencji VAT, nie ma obowiązku przesyłania JPK_VAT za okresy zawieszenia.

Jednak w niektórych sytuacjach (np. gdy podatnik dokonuje wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów), pomimo zawieszenia działalności, uzupełnia się ewidencję VAT, składa deklarację VAT i przesyła JPK_VAT.”

Przykład:

Firma Pana Mariusza świadczy usług sprzątające. Pan Mariusz jest podatnikiem VAT i składa deklarację miesięczną wraz z ewidencją JPK_V7M. Pan Mariusz zawiesza działalność 30 lipca 2022 roku i nie składa deklaracji za okres, w którym jego firma jest zawieszona (zwolnienie z obowiązku składania deklaracji dotyczy pełnego okresu rozliczeniowego). Ostatnią deklarację JPK_V7M za lipiec – złoży do 25 sierpnia.

Odliczanie VAT od faktur wpływających w okresie zawieszenia działalności

Okres zawieszenia działalności wpływa bezpośrednio na rozliczanie podatku VAT. Jak postępować w sytuacji, gdy przedsiębiorca zawiesił działalność na okres przykładowo 10 miesięcy
i w każdym z tych miesięcznych okresów otrzymywał np. fakturę z ratą za leasing pojazdu (oczywiście na podstawie umowy, która była zawarta już wcześniej aniżeli przypada okres zawieszenia)?

Ustawa z dn. 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług niewiele nam mówi w tej kwestii z uwagi na fakt, że nie ma w niej bezpośrednio wskazanych zasad rozliczania podatku VAT w okresie zawieszenia działalności gospodarczej.

Z pomocą podatnikowi przychodzą jednak interpretacje organów podatkowych jak np. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 23 lipca 2021 r., nr 0111-KDIB3-2.4012.324.2021.3.AZ. Dyrektor KIS stwierdza w niej, że odliczenie podatku naliczonego jest dla prawem dla podatnika, a nie obowiązkiem. W związku z tym może on złożyć deklarację w okresie zawieszenia działalności zgodnie z obowiązującym go terminem określonym szczegółowo w art. 86 ust. 10b pkt 1 lub ust. 11 ustawy z dn. 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Oznacza to tym samym, że przy braku czynności opodatkowanych w okresie zawieszenia działalności gospodarczej kwota ta jest wykazywana do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy. Konsekwencją takiego sposobu rozliczania jest zwiększanie kwoty do dalszego przenoszenia na kolejne okresy i finalnie rozliczenie jej z podatkiem należnym dopiero w momencie złożenia pierwszej deklaracji po wznowieniu działalności gospodarczej.

Nawiązując do art. 99 ust. 7a ustawy z dn. 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, czyli braku konieczności składania deklaracji podatkowych za okres zawieszenia działalności gospodarczej- prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego może zostać zrealizowane w przypadku pierwszej deklaracji po wznowieniu działalności gospodarczej. Ta regulacja dotyczy wydatków, przy których prawo do odliczenia przypada na okres zawieszenia i odnosi się zarówno do tych wykorzystywanych w działalności przed jej zawieszeniem jak i tych niezbędnych do jej utrzymania w samym okresie zawieszenia (koszty stałe).

Do zapytań podatników w kontekście konieczności wysyłania pliku JPK_VAT odniosło się również Ministerstwo Finansów. Podkreśliło ono jednoznacznie, że odliczenia podatku VAT za zakupy dokonane w okresie zawieszenia można dokonać w momencie składania JPK_VAT za pierwszy okres rozliczeniowy po odwieszeniu: „(…) Czy w okresie zawieszenia (do 6 m-cy podatnik nie jest wykreślony) podatnik, który zrobił zakupy, ma obowiązek wysyłania pliku JPK_VAT z deklaracją za poszczególne miesiące? (…)”. MF wyjaśniło: „(…) Nie, w takiej sytuacji podatnik może wykonać odliczenie w JPK_VAT z deklaracją, który składa za pierwszy okres rozliczeniowy po odwieszeniu (…)”.

Reasumując, przedsiębiorca ma dwa wyjścia, może:

składać JPK_VAT7M na bieżąco (pomimo braku takiego obowiązku) za okresy w których działalność jest zawieszona, a podatnik ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, lub
wykazać skumulowany podatek VAT naliczony za okres zawieszenia działalności gospodarczej
w pierwszym okresie rozliczeniowym za jaki składa JPK_VAT7M po wznowieniu działalności.

Okres zawieszenia działalności gospodarczej a ulga na złe długi

Zgodnie z przytoczonym wcześniej art. 99 ust. 7b ustawy z dn. 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwolnienie z rozliczania VAT, a co za tym idzie obowiązku składania JPK_VAT na czas zawieszenia działalności gospodarczej, przysługuje przedsiębiorcy tylko w przypadku, gdy nie jest on zobowiązany do dokonania jakichkolwiek korekt podatku naliczonego. Zwłaszcza tych, które wchodzą w okres zawieszenia działalności. Jeżeli termin korekty podatku przypada na okres zawieszenia to podatnik musi niezwłocznie i terminowo złożyć JPK_VAT7M, ponieważ nie obejmuje go wtedy art. 99 ust. 7a ustawy z dn. 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Spis z natury, a okres zawieszenia działalności gospodarczej

Art. 14 ust. 3 ustawy z dn. 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, jednoznacznie wskazuje, że przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą i które przez okres co najmniej 10 miesięcy nie wykonywały czynności podlegających opodatkowaniu są zobowiązane do przygotowania spisu z natury dla celów VAT (remanentu likwidacyjnego). W spisie tym przedsiębiorca powinien ująć komplet posiadanych towarów, jeżeli w czasie ich nabycia przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku VAT.

Drugie zdanie wspomnianego art. 14 ust. 3 wprost wskazuje, że obowiązek ten nie dotyczy jednak podatników, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie określonych przepisów. Tak więc podatnik, który zawiesił wykonywanie działalności na okres np. 11 miesięcy, nie ma obowiązku sporządzania spisu z natury.

Autor: Mateusz Tura, Księgowy w MDDP Outsourcing.

Podstawa prawna

zobacz pozostałe wpisy