Przedawnienie rozliczenia VAT i jego skutki

Jak podaje art. 70 ust. 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa, zobowiązanie podatkowe, w tym także w zakresie VAT, przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Może również wystąpić sytuacja w przeciwnym kierunku, gdy to dłużnikiem faktycznie staje się organ podatkowy, a wierzycielem podatnik. W takim przypadku również mamy do czynienia z kwestią przedawnienia. Oznacza to, że jeżeli organ podatkowy do momentu upływu przedawnienia nie dokonał zwrotu, wówczas podatnik nie może już takiego zwrotu dochodzić. Jeśli natomiast fiskus dokonałby ustaleń, że podatnik otrzymał nienależny zwrot, nie może domagać się oddania tej kwoty.

W ostatnich latach kwestie przedawnienia podatku VAT były przedmiotem licznych interpretacji KIS, co do rozliczenia których podatnicy mieli spore wątpliwości, w głównej mierze były to sytuacje, gdy podatnicy po kilku latach gromadzenia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym decydowali się na wystąpienie do organów podatkowych o jej zwrot. Jak w takich przypadkach wygląda stanowisko fiskusa?

W tym miejscu należy rozgraniczyć dwa przypadki:

• podatnik, prowadzący działalność nie dokonywał sprzedaży i nadwyżkę podatku naliczonego wykazywał do przeniesienia na kolejne okresy rozliczeniowe;
• podatnik prowadzący działalność, osiągał obroty i częściowo kompensował powstałą nadwyżkę.

Dla obu tych podatników minęło już 5 lat odkąd po raz pierwszy w deklaracji rozliczeniowej wykazali nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym. Czy w takiej sytuacji podatnik VAT, który nie osiąga obrotu, jest ograniczony w czasie, by wystąpić o zwrot powstałej należności?

Posiłkując się interpretacją indywidualną dyrektora KIS z 02.01.2018 r. o numerze 0114-KDIP1-3.4012.439.2017.1.ISZ należy stwierdzić, że w sytuacji gdy podatnik nie generuje obrotu opodatkowanego VAT, a jedynie nabywa towary i usługi tzn. pojawia się tylko nadwyżka podatku naliczonego, to prawo do jej przeniesienia na przyszły okres rozliczeniowy lub możliwość wystąpienia o zwrot na rachunek bankowy, ulega przedawnieniu. Oznacza to, że gromadzenie VAT naliczonego, przy jednoczesnym braku sprzedaży opodatkowanej, nie może być przeciągane przez więcej niż 5 lat i aby nie stracić powstałej nadwyżki, należy zawnioskować o zwrot VAT przed końcem potencjalnego okresu przedawnienia.

Analizując drugi przypadek mamy do czynienia ze znacznie prostszą sytuacją. Gdy powstała nadwyżka z lat poprzednich jest sukcesywnie kompensowana bieżącą sprzedażą opodatkowaną, wówczas organy skarbowe nie mogą zakwestionować zwrotu, o który wystąpi wnioskodawca. Potwierdzenie powyższych zdań odnajdujemy w interpretacji Dyrektora KIS z 04.11.2019 r. o numerze 0115-KDIT1-1.4012.619.2019.1.MM, w której stwierdzono, że we wskazanej sytuacji nie ma znaczenia fakt, że nadwyżka podatku naliczonego nad należnym została wykazana po raz pierwszy w deklaracji podatkowej ponad 5 lat wcześniej. Podatnik wykazywał w deklaracjach podatek naliczony oraz podatek należny, a co za tym idzie prowadził działalność opodatkowaną. W rozliczeniu podatnik nie wskazał zatem kwoty z deklaracji, w której po raz pierwszy wykazał nadwyżkę podatku VAT, lecz kwotę wynikającą z ostatniego okresu.

Ze względu na przytoczone przykłady oraz specyfikę podatku VAT, podatnicy powinni zwracać uwagę nie tylko na jego prawidłowe rozliczenie w bieżącym okresie, ale również stale mieć kontrolę nad okresami minionymi. Może okazać się, że nadwyżka, która gromadzona jest przez wiele lat, przedawni się bezpowrotnie, a odzyskanie utraconych środków okaże się bardzo trudne.

Autor: Łukasz Krówka – księgowy