Środki trwałe: wartość początkowa

Środki trwałe ujmuje się w księgach rachunkowych jednostki według wartości początkowej. Wartość tę stanowi cena nabycia lub koszt wytworzenia, powiększone o koszty finansowania zewnętrznego (koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania aktywów, różnice kursowe).

Cenę nabycia stanowi cena zakupu danego środka trwałego należna sprzedającemu, pomniejszona o podlegające odliczeniu obciążenia podatkowe (podatek VAT, podatek akcyzowy) oraz powiększona o ewentualne koszty bezpośrednio związane z nabyciem, takie jak np.: koszty transportu, załadunku. Za koszt wytworzenia natomiast uznać należy koszty bezpośrednio związane z danym produktem, np.: koszt zużytych materiałów oraz koszty pośrednie takie jak zmienne pośrednie koszty produkcji oraz część stałych pośrednich kosztów produkcji odpowiadających poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

Wycena środka trwałego

To czy dany środek trwały zostanie wyceniony w momencie przyjęcia, w pierwszy czy drugi sposób, uzależnione jest od tego w jakim stanie oraz w jaki sposób został on pozyskany. Aktywa, które są kompletne i zdatne do użytkowania już w momencie pozyskania należy ująć w księgach rachunkowych według ceny nabycia. Te natomiast wymagające przeprowadzenia odpowiednich prac (budowy) poprzedzających przyjęcie do używania ujmujemy według ceny nabycia, ceny nabycia i kosztu wytworzenia lub w samym koszcie wytworzenia – w zależności od przeprowadzonych prac. Budowa środka trwałego może zostać zrealizowana na trzy sposoby:

• Siłami obcymi – zewnętrzni wykonawcy dostosowują środek trwały do używania lub tworzą go od podstaw – w tej sytuacji wartością początkową będzie cena nabycia;
• Siłami własnymi – zakres prac zmierzający do dostosowania środka trwałego do używania lub jego wybudowania realizowany jest siłami własnymi jednostki – tu wartością początkową będzie koszt wytworzenia środka trwałego;
• Siłami obcymi i własnymi – prace podzielone są pomiędzy dostawców zewnętrznych i wkład własny jednostki, wartość początkowa będzie ustalona na podstawie ceny nabycia powiększonej o koszt wytworzenia.

Wartość początkową środka trwałego będzie stanowił ogół kosztów – cena nabycia, koszt wytworzenia, a także koszty finansowania zewnętrznego – mających wpływ na jego pozyskanie (wybudowanie) od dnia podjęcia udokumentowanej decyzji o zamiarze pozyskania środka trwałego do dnia udokumentowanego przyjęcia do używania. Nie można jednak do niej zaliczyć kosztów niezwiązanych przyczynowo- skutkowo z pozyskaniem środków trwałych takich jak m.in.:

• koszty ogólnego zarządu,
• kosztów szkoleń pracowników, chyba że wartość szkoleń została uwzględniona w cenie zakupu i nie ma możliwości w wiarygodny sposób ich wydzielić,
• kosztów poniesionych przed dniem podjęcia udokumentowanej decyzji o nabyciu środka trwałego,
• kosztów działań marketingowych zmierzających do zapewnienia korzyści ekonomicznych z nowego środka trwałego,
• wartości podatku od nieruchomości,
• kosztów związanych z utylizacją po zakończeniu użytkowania środka trwałego,
• strat, szkód poniesionych w trakcie budowy środków trwałych a także kosztów związanych z usuwaniem tych szkód. Obciążają one pozostałe koszty operacyjne.

Autor: Joanna Kargulewicz, Junior Manager obszaru Księgowości w biura rachunkowego MDDP Outsourcing.