Ulga na złe długi u wierzyciela: na czym polega?

Od 2020 r. podatnik będzie mógł skorzystać z ulgi na złe długi w podatku CIT – skonstruowanej podobnie do ulgi na złe długi w VAT.

Dzięki temu podatnik może zmniejszyć podstawę opodatkowania lub zwiększyć straty o zaliczaną do przychodów wartość wierzytelności, jeśli nie została ona uregulowana lub zbyta.

Podatnik CIT – kiedy stosować ulgę na złe długi?

Zasady stosowania ulgi na złe długi mają zastosowanie do transakcji handlowych w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, w przypadku których termin zapłaty upływa po 31.12.2019 roku.

Natomiast w przypadku podatników CIT, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy i rozpocznie się przed 1.01.2020 roku, zasady stosowania ulgi na złe długi mają zastosowanie począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po 31.12.2019 roku, w odniesieniu do transakcji handlowych, w przypadku których termin zapłaty upływa po 31.12.2019 roku.

Ważne!

Przepisy o zatorach płatniczych nie będą miały zastosowania do transakcji handlowych dokonywanych między podmiotami powiązanymi. W świetle nowych przepisów, których celem jest ograniczenie zatorów płatniczych, podatnik CIT będzie uprawniony zmniejszyć podstawę opodatkowania o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności, która nie została uregulowana lub zbyta.

Co do zasady, zmniejszenia podstawy opodatkowania będzie się dokonywało w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynie 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie. Będzie się tego dokonywało, jeśli do dnia złożenia zeznania podatkowego wierzytelność nie zostanie uregulowana lub zbyta.

Czy skorzystanie z ulgi jest możliwe tylko na etapie zeznania rocznego?

Rozliczenie niezapłaconych wierzytelności będzie możliwe już na etapie ustalania zaliczki na CIT, bowiem ustawodawca przewidział możliwość odpowiedniego rozliczania niezapłaconych wierzytelności już na etapie zaliczek na podatek. Będzie się tego dokonywało, jeżeli wierzytelność nie zostanie uregulowana lub zbyta do dnia terminu płatności zaliczki.

Dla zobrazowania rozliczenia posłużymy się przykładem:

Załóżmy, że spółka z o.o. w marcu 2020 roku sprzeda towar, 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze upłynie w czerwcu 2020 roku, a nabywca nie dokona zapłaty za ww. towar. W tej sytuacji spółka w czerwcu 2020 roku zmniejszy dochód, stanowiący podstawę obliczenia zaliczki i od tego pomniejszonego dochodu obliczy zaliczkę na podatek dochodowy za czerwiec 2020 roku.

Gdyby jednak nabywca uregulował wierzytelność do 20 lipca 2020 roku (tj. do dnia płatności zaliczki na podatek dochodowy za czerwiec 2020 roku), to spółka nie mogłaby zmniejszyć ww. dochodu.

W praktyce mogą mieć miejsce sytuacje, w których podstawa opodatkowania będzie niższa niż wartość wierzytelności, o którą podatnik będzie mógł zmniejszyć ww. podstawę. W takim przypadku korekty podstawy opodatkowania – o nieodliczoną wartość wierzytelności – będzie się dokonywało w kolejnych latach podatkowych, nie dłużej jednak niż przez okres 3 lat (licząc od końca roku podatkowego, za który powstanie prawo do ww. korekty). Będzie to oczywiście możliwe, jeśli wierzytelność nie zostanie uregulowana lub zbyta.

Kwota korekty –wartość wierzytelności netto, czy brutto?

Ustawodawca wskazał na możliwość korekty podstawy opodatkowania/straty podatkowej o wartość wierzytelności (niezapłaconą) zaliczaną do przychodów należnych. Jako, że kwota VAT należnego nie stanowi przychodu podatkowego, u wierzyciela podstawę opodatkowania będzie zmniejszać (stratę podatkową zwiększać) wartość nieuregulowanej wierzytelności w kwocie netto (bez kwoty VAT należnego zawartej w tej wierzytelności).

Ewidencja księgowa

Korekt w CIT/PIT, wynikających z przepisów o zatorach płatniczych, nie będzie się uwzględniało w księgach rachunkowych wierzyciela. Co istotne korekty te będą jedynie uwzględniane statystycznie w kalkulacji podatkowej CIT.

Agnieszka Piętak
Ekspert ds. podatku CIT w MDDP Outsourcing: biuro rachunkowe w Katowicach