Warunki zatrudnienia Uchodźców z Ukrainy

W związku z wojną – wywołaną przez Rosję w dniu 24.02.2022 roku do naszego kraju przybyło wielu obywateli Ukrainy. W obecnej sytuacji cudzoziemcy potrzebują pomocy humanitarnej, ale w niedługim czasie będą potrzebowali pracy. Polski rząd postanowił wprowadzić nowe przepisy dotyczące legalizacji pobytu dla cudzoziemców, ale także osób wspierających.

Podstawa prawna

Chwilę przed wybuchem wojny- w dniu 29.01.2022 roku, weszły w życie nowelizacje przepisów w ustawie o cudzoziemcach i ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zmiany mają na celu usprawnienie procedur związanych z legalizacją pobytu cudzoziemców oraz wydłużenie okresu dopuszczalnej pracy na podstawie oświadczeń o powierzeniu pracy do 24 miesięcy.

Główna zmiana dotyczy zastąpienia wymogu posiadania miejsca zamieszkania oraz źródła stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na utrzymaniu cudzoziemca – wymogiem otrzymywania przez cudzoziemca wynagrodzenia nie niższego niż minimalne – niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę wykonywania pracy przez cudzoziemca.

Szczegóły zmian w przepisach: https://www.gov.pl/web/udsc/zmiany-w-prawie-dotyczacym-cudzoziemcow

12 marca natomiast weszła w życie, z mocą obowiązującą od 24 lutego, ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z  konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Ustawa ta reguluje kwestie prawne w związku z przyjazdem, pobytem i podejmowaniem pracy przez uchodźców z Ukrainy.

Szczegóły ustawy: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220000583

Pomoc przy zatrudnieniu w praktyce

Jak wygląda legalny pobyt obywateli Ukrainy w Polsce? Obecnie polski rząd oferuje:

• legalność pobytu na czas 18 miesięcy,
• możliwość uzyskania numeru PESEL oraz profilu zaufanego,
• dla osób z Ukrainy, które legalnie przebywały w Polsce w dniu 24.02.2022 – przedłużenie legalności pobytu do końca 2022 roku.

Uproszczona forma zatrudnienia, dla uchodźców z Ukrainy obejmuje:

• prawo do wykonywania pracy na terytorium RP, o ile:
  • 1 – przebywają legalnie w Polsce na podstawie przepisów specustawy lub
  • 2 – przebywając legalnie na terytorium RP zostanie im powierzona praca przez pracodawcę, który w terminie 14 dni od daty podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy (na okres do 24 miesięcy) powiadomi o tym fakcie stosowny urząd pracy,
• cudzoziemiec może legalnie prowadzić działalność gospodarczą w Polsce,
• możliwość rejestracji w powiatowych urzędach pracy, jako osoby poszukujące pracy lub bezrobotne,
• lekarz lub pielęgniarka z uprawnieniami może na uproszczonych zasadach podjąć pracę w każdym podmiocie leczniczym mającym umowę z NFZ,
• obowiązują w dalszym ciągu przepisy covidowe, z których cudzoziemcy mogą korzystać.

Ustawa pomocowa zapewnia kilka możliwości wsparcia socjalnego dla obywateli Ukrainy, wśród nich znajdują się:

• Dostęp do świadczeń publicznych takich jak:
  • świadczenia rodzinnego,
  • świadczenia wychowawczego,
  • świadczenia dobry start,
  • świadczenia rodzinnego kapitału opiekuńczego,
  • dofinansowania opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku,
  • dofinansowania w klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.
• Dostęp do świadczeń z opieki medycznej (po nadaniu numeru PESEL) – na takich samych zasadach co obywatele Polski.
• Obywatele Ukrainy mogą ubiegać się o jednorazowe świadczenie pieniężne na utrzymanie w wysokości 300 zł na osobę.
• Dzieci i uczniowie przebywający w Polsce na podstawie specustawy mają zapewnione bezpłatne wykształcenie.
• Dla osób wpierających pobyt cudzoziemców w Polsce – osoby fizyczne goszczące uchodźców z Ukrainy – zapewniające im zakwaterowanie i wyżywienie – są uprawnione do otrzymania świadczenia z gminy (na podstawie zwartej z nią umowy) w wysokości ok. 40 zł dziennie przez maksymalnie 60 dni, tj. ok. 1200 zł miesięcznie.

Rząd polski cały czas proponuje kolejne zmiany w przepisach dla firm pomagających w zatrudnianiu obywateli Ukrainy, zatem można liczyć, że nie jest to koniec zmian. Przekształcenia dotyczą rezydencji podatkowej, a także w rozliczaniu kosztów uzyskania przychodu.

Obywatele Ukrainy będą mogą być zatrudnianiu na stanowiskach pomocowych czy obsługowych i jest to ciekawa możliwość dla firm skarżących się na brak rąk do pracy.  

Autor: Bożena Wodarska, Manager obszaru Księgowości w katowickim biurze rachunkowym MDDP Outsourcing.