Biała lista podatników - problemy przedsiębiorców

Od początku września na stronie Krajowej Administracji Skarbowej dostępny jest „wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru”.

Dzięki temu wykazowi każdy podatnik może sprawdzić dane swoich kontrahentów m.in. ich nazwę, NIP, status, REGON, KRS, adres, numer rachunku rozliczeniowego, którym posługuje się podmiot gospodarczy na dany dzień. Wykaz umożliwia również sprawdzenie danych kontrahenta na 5 lat wstecz, co ułatwia weryfikację np. statusu VAT na dzień przeprowadzenia transakcji.

Wprowadzenie Białej listy podatników jest pierwszym krokiem do kolejnych zmian. Od 1 stycznia 2020 roku każda płatność o wartości przekraczającej 15 tys. zł realizowana na rzecz czynnego podatnika VAT powinna być dokonana na rachunek bankowy wskazany w wykazie.

W przypadku kiedy podatnik zapłaci na inny rachunek nie będzie mógł zaliczyć wydatku do kosztów uzyskania przychodu, a ponadto będzie odpowiadał solidarnie za zaległości sprzedawcy w podatku VAT. W przypadku zgłoszenia takiego faktu do US w ciągu 3 dni od daty przelewu podatnik uniknie odpowiedzialności.

Problemy jednoosobowych działalności gospodarczych

Podatnicy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, którzy do tej pory korzystali z prywatnych rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych do obsługi zobowiązań firmy, będą zmuszeni otworzyć  rachunki firmowe, ponieważ w wykazie ujawnione są jedynie numery rachunków rozliczeniowych z działalności gospodarczej lub imienne rachunki w SKOK.

Częstą praktyką było wykorzystywanie prywatnych ROR do obsługi zobowiązań jednoosobowych działalności gospodarczych, szczególnie takich, które wystawiają jedną fakturę w miesiącu np. programiści zatrudnieni na B2B. Już teraz firmy współpracujące z programistami na podstawie kontraktów, wymagają od nich założenia firmowych rachunków rozliczeniowych, a to wiąże się ze wzrostem kosztów bankowych dla tego przedsiębiorcy.

Problemy firm realizujących wiele przelewów

Dla firm realizujących kilkaset przelewów dziennie ograniczenia, które wejdą w życie od 1 stycznia 2020 roku spowodują spore utrudnienia.

Ministerstwo przewiduje dwa sposoby weryfikacji podatników:

• „search” – umożliwiający uzyskanie kompletu danych o kontrahencie
• „check” – umożliwiający uzyskanie potwierdzenia czy NIP i numer rachunku którym dysponujemy znajduje się w wykazie.

Funkcja „search” umożliwia sprawdzenie jedynie 300 podmiotów dziennie (10 zapytań po 30 podmiotów), funkcja „check” nie ma limitu dziennego, ale w jej przypadku należy odpytywać bazę danych pojedynczo. Co istotne jeżeli podatnik będzie dysponował błędnym numerem rachunku kontrahenta otrzyma komunikat „NIE”, nie będzie natomiast wiedział czy błędnie wprowadził numer NIP czy błędny jest rachunek bankowy.

Obie możliwości nie są doskonałe, a zdecydowanie przysporzą podatnikom sporo dodatkowej pracy. Podmioty gospodarcze muszą przeanalizować ilość i wartość płatności jakie realizują dziennie i wybrać optymalny dla siebie sposób weryfikacji partnerów gospodarczych.

Wprowadzenie białej listy podatników pozwala natomiast w szybki sposób sprawdzić, kiedy podatnik został wykreślony z rejestru podatników VAT czynnych. Ma to znaczenie przy sporządzaniu deklaracji VAT i weryfikacji statusu podatnika. Odliczenie VAT jest bowiem możliwe jeżeli podatnik jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Do tej pory w przypadku gdy podatnik otrzymał informację, że jego kontrahent nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, musiał w inny sposób potwierdzić status swojego kontrahenta na dzień przeprowadzenia transakcji. W związku z tym musiał podjąć jedno z poniższych działań:

1. Zwrócić się do urzędu skarbowego z zapytaniem czy dany kontrahent był podatnikiem Vat czynnym na dany dzień i ponieść koszt opłaty skarbowej lub
2. Zwrócić się do swojego kontrahenta  z prośbą o wyjaśnienie sytuacji i kopie dokumentów rejestracyjnych potwierdzających status podatkowy kontrahenta na dany dzień.

Biała lista podatników daje możliwość weryfikacji tego tej kwestii od ręki. Może w przyszłości zostanie ona rozszerzona o dodatkowe informacje mające znaczenie dla prowadzenia księgowości oraz dla podatników, czyli wykaz podmiotów w trakcie rejestracji.

Aneta Żelisko
Ekspert ds. podatku VAT w MDDP Outsourcing w Warszawie