Danina solidarnościowa, czyli co warto wiedzieć o trzecim progu podatkowym

Osoby, których dochód w danym roku podatkowym przekroczył 1 milion złotych, zobowiązane są do złożenia zeznania o wysokości daniny solidarnościowej za rok poprzedni i zapłacenia dodatkowego podatku. Wprowadzenie daniny solidarnościowej miało na celu pobór daniny od najbogatszych, aby wesprzeć Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, stąd często nazywana jest podatkiem dla najbogatszych. Czym jest tzw. III próg podatkowy, czym się charakteryzuje i kto jest nim objęty? Co warto wiedzieć o rozliczaniu daniny solidarnościowej?

Danina solidarnościowa jest często traktowana jako trzeci próg podatkowy. W 2022 r. budżet państwa zyskał nawet 2,8 miliarda złotych na wpływach z tzw. daniny solidarnościowej. To o 200 milionów złotych więcej niż w 2021 roku i nawet 1 miliard zł więcej niż wpływy wyniosły w 2020 roku.

Danina solidarnościowa a obowiązująca skala podatkowa

Zasady dotyczące daniny solidarnościowej reguluje ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej ustawa o PDOF) w rozdziale 6. a, art. 3. 0h-3. 0i. Podatnicy, których dochody rocznie przekraczają
1 milion złotych, zobowiązani są do zapłaty dodatkowego podatku dochodowego, objętego tzw. trzecim progiem skali podatkowej.

Tabela skali podatkowej

Źródło: Opracowanie własne na podstawie biznes.gov.pl oraz objaśnień  podatkowych dotyczących stosowania przepisów o daninie solidarnościowej

Osoby fizyczne z najwyższymi dochodami, a więc objęte trzecim progiem podatkowym, zobowiązane są do zapłaty w Polsce tzw. daniny solidarnościowej, czyli podatku majątkowego, służącego do finansowania Funduszu Solidarnościowego. Celem Funduszu jest udzielanie wsparcia zawodowego, społecznego, zdrowotnego i finansowego osobom niepełnosprawnym, jak również udzielanie wsparcia finansowego emerytom i rencistom.

Obowiązek zapłaty podatku dotyczy nie tylko obywateli Polski, ale również obcokrajowców, którzy osiągnęli w Polsce przychody z określonych w ustawie źródeł. Daniny solidarnościowej nie zapłacą natomiast osoby opodatkowane kartą podatkową lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Jakie dochody objęte są podatkiem solidarnościowym?

Szczegółowe informacje dotyczące istoty i podstawy prawnej oraz przedmiotu i podmiotu daniny solidarnościowej zawarte zostały w Objaśnieniach podatkowych z dnia 28 sierpnia 2019 roku dotyczących stosowania przepisów o daninie solidarnościowej zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z objaśnieniami, na dochód podlegający opodatkowaniu daniną solidarnościową składają się:

• dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej na zasadach ogólnych (art. 27 ust. 1 ustawy o PDOF);
• dochody z obcego państwa rozliczane wyłącznie metodą proporcjonalnego odliczenia, z wyłączeniem dochodów, do których zgodnie z postanowieniami umów o unikaniu podwójnego opodatkowania ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją[1] (art. 27 ust. 9 i 9a ustawy o PDOF);
• dochody z niektórych zysków kapitałowych, od których należny podatek oblicza się według stawki 19% (art. 30b ustawy o PDOF);
• dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz z działów specjalnych produkcji rolnej ustalane na podstawie prowadzonych ksiąg, od których należny podatek oblicza się według stawki liniowej (art. 30c ustawy o PDOF);
• dochody z zagranicznej jednostki kontrolowanej, od których należny podatek oblicza się według stawki liniowej (art. 30F ustawy o PDOF).

W sumie dochodów bierze się  pod uwagę dochody wykazywane w rocznej deklaracji PIT40A oraz
w zeznaniach PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38 oraz PIT-CFC.

Przychody i dochody wyłączone zapłaty podatku solidarnościowego

 Przy wyliczeniu podstawy daniny solidarnościowej wyłączane są w szczególności:

• dochody ze sprzedaży nieruchomości (dotyczące zbycia prywatnego, niewynikającego z działalności gospodarczej);
• wypłaty z PPK i IKE;
• dochody objęte ulgą IP BOX (5% podatek);
• przychody w związku z wygraną w grach, konkursach i zakładach wzajemnych, a także nagród z tytułu sprzedaży premiowej;
• przychody z tytułu najmu i dzierżawy , które opodatkowane są ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych;
• dochody związane z udziałem w funduszach kapitałowych;
• odsetki od obligacji, pożyczek, wypłaty dywidendy.

Warto zauważyć, że przy wyliczaniu dochodu do płatności podatku solidarnościowego możliwe jest  między innymi odliczenie składki na ZUS (emerytalnej, rentowej, chorobowej i wypadkowej), zagranicznych składek na ubezpieczenie społeczne,  dywidendy otrzymanej od zagranicznej jednostki kontrolowanej, a także dochodu dotyczącego odpłatnego zbycia udziałów w zagranicznej jednostce kontrolowanej (art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a oraz art. 30f ust.5 ustawy o PDOF).

Termin i sposób rozliczenia daniny solidarnościowej

 Podatnicy objęci obowiązkiem zapłaty daniny solidarnościowej zobowiązani są do złożenia deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej do zapłaty w roku kalendarzowym (DSF-1).

Podatek rozliczany jest w terminie do 30 kwietnia roku kalendarzowego- zarówno wpłata podatku, jak i złożenie deklaracji powinny nastąpić w tym terminie do właściwego urzędu skarbowego.

Deklaracja DSF-1 dostępna jest w formie elektronicznej na stronie podmiotowej Ministerstwa Finansów. Dokument można złożyć zarówno papierowo, jak i w wersji elektronicznej, a sposób przesyłania deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej oraz rodzaje podpisu elektronicznego, którymi powinna być opatrzona, regulują przepisy Ordynacji podatkowej.

Wskazana ordynacja objaśnia, iż deklaracja może zostać podpisana także przez pełnomocnika. Oznacza to, iż w imieniu podatnika obowiązku złożenia dokumentu do urzędu skarbowego może dopilnować między innymi biuro rachunkowe posiadające pełnomocnictwo UPL-1 (do podpisywania deklaracji w formie elektronicznej) lub UPL-1P (podpisywania deklaracji w formie papierowej).

W sytuacji, gdy złożona deklaracja DSF-1 zawiera błędy, podatnik ma prawo do jej skorygowania poprzez złożenie deklaracji korygującej.

W przypadku niewpłacenia w obowiązującym terminie kwoty daniny solidarnościowej wykazanej w deklaracji bądź wpłacenia jej w niepełnej wysokości podatnikowi grozi kara zgodnie z przepisami o postępowaniu egzekucyjnym, przeważnie w postaci odsetek ustawowych za opóźnienie wpłaty.

[1] Metodę wyłączenia z progresją zakładają  m.in. umowy zawarte z: Albanią, Chinami, Chorwacją, Cyprem, Czechami, Estonią, Francją, Grecją, Hiszpanią, Indonezją, Kuwejtem, Łotwą, Niemcami, Republiką Południowej Afryki, Rumunią, Szwecją, Tunezją, Turcją, Ukrainą oraz Włochami. Metoda ta dotyczy wyłączenia z podstawy opodatkowania dochodu osiągniętego za granicą, zwolnionego z opodatkowania na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania

Autor: Aneta Staniec-Kądziela, Team Leader w warszawskim oddziale outsourcingu księgowości MDDP Outsourcing

Źródła:

1.  Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz. U. 2022 poz. 2647.
2. Objaśnienia podatkowe z dnia 28 sierpnia 2019 r. dotyczące stosowania przepisów o daninie solidarnościowej zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
3. Ustawa z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym, Dz. U. z 2023 r. poz. 647, 1407, 1429
4. Danina solidarnościowa 2023. Tyle pieniędzy wpłacili do budżetu najlepiej zarabiający w 2022. Czy to dużo? Mikołaj Wójtowicz, Strefa Biznesu