Koszty usług niematerialnych w 2022 – jakie zmiany czekają nas wraz z wejściem w życie Polskiego Ładu
Ustawa podatkowa przygotowana w ramach rządowego programu Polski Ład, wśród licznych zmian podatkowych jakie mają wejść w życie z początkiem 2022 roku, zakłada miedzy innymi uchylenie art. 15e ustawy o CIT. Mogłoby się wydawać, że wprowadzana zmiana sprawi, że aktualnie obowiązujący limit kosztów usług niematerialnych nabywanych od podmiotów powiązanych przestanie być problemem dla podatników. Nic bardziej mylnego. W praktyce okazuje się, że wspomniany projekt przyczyni się do zaostrzenia przepisów dla niektórych z nich.
Zmiana aktualnego stanu prawnego
Według aktualnego stanu prawnego podatnicy zobowiązani są, powyżej określonego limitu, do wyłączania z kosztów uzyskania przychodu kategorii kosztów ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych bądź podmiotów z siedzibą w tzw. rajach podatkowych. Należą do nich koszty usług doradczych, usług reklamowych, badania rynku, zarządzania i kontroli, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń, przetwarzania danych oraz świadczeń o podobnym charakterze.
Najbardziej problematyczne w całym katalogu jest określenie świadczeń o podobnym charakterze. Zagadnienie dotyczące zaliczenia konkretnych usług jako te o podobnym charakterze do tych, które wymienia art. 15e, jest co do zasady sprawą indywidualną i zależy w głównej mierze od specyfiki i charakteru danego podatnika. Nierzadko usługi określane w umowie w ten sam sposób mogą stanowić świadczenia o zupełnie rożnym charakterze. Co przekładało się dotychczas na wiele sporów interpretacyjnych mających swoje zakończenie w sadach administracyjnych.
Wartość usług, które podatnicy mogą ująć do kosztów uzyskania przychodów kalkuluje się na podstawie wartości, w jakiej koszty te łącznie przekraczają 3 mln złotych i 5% EBITDA podatkowej.
Niestety na wspomniane zmiany należy spojrzeć szerzej. W miejsce usuniętego art. 15e traktującego o limitowaniu usług niematerialnych, ustawodawca wprowadza m.in.:
- podatek minimalny (art. 24ca),
- podatek z tytułu przerzuconych dochodów (art. 24aa),
- całkowite wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów tzw. ukrytych dywidend (art. 16 ust. 1 pkt 15b).
Podatek minimalny
Pierwszą z nowych regulacji jaka będzie miała wpływ na zasady rozliczania wskazanych powyżej usług niematerialnych jest tzw. podatek minimalny. Do obliczenia jego podstawy opodatkowania uwzględniać należy te same koszty usług niematerialnych zawartych w art. 15e, ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych. Podatek minimalny ustalany będzie w wysokości 10% podstawy opodatkowania stanowiącej sumę:
- 4% wartości przychodów z innych źródeł niż pochodzących z zysków kapitałowych,
- finansowania dłużnego ponad 30% podatkowej EBITDA,
- odroczonego podatku dochodowego powiązanego z ujawnieniem niektórych WNIP,
- poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych kosztów nabycia określonych usług i praw materialnych (katalog definicyjnie zbliżony do obowiązującego art. 15e), przekraczających globalną wartość 5% podatkowej EBITDA plus 3 mln PLN.
Zapłacony podatek minimalny za dany rok będzie mógł zostać odliczony od podatku CIT wyliczonego na zasadach ogólnych. Jednak warto zwrócić uwagę na to, że podatkiem minimalnym obciążone będą spółki wykazujące stratę z działalności operacyjnej lub których dochód z kategorii zysków operacyjnych będzie przekraczał 1%.
Podatek z tytułu przerzuconych dochodów
Kolejną regulacją będzie wprowadzenie podatku od spółek będących rezydentami w Polsce z tytułu tzw. przerzucania dochodów. Podatek ten prawdopodobnie wyniesie 19%, a za „przerzucone dochody” zostaną uznane koszty ponoszone bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu powiązanego ze spółką.
W ślad za art. 24aa w katalogu kosztów nowej regulacji ujęto koszty zbliżone zakresem i definicją do obecnie obowiązującego art. 15e- m.in. koszty usług niematerialnych i opłat za WNIP. Dodatkowo wskazać należy, że podatek od przerzuconych dochodów będzie mógł być obniżony m.in.: o podatek u źródła potrącony od tych usług niematerialnych oraz opłat.
Wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów tzw. ukrytych dywidend
W bieżącym projekcie ustawy zmodyfikowano wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów o sztuczne koszty stanowiące tzw. ukrytą dywidendę (projektowany art. 16 ust. 1 pkt. 15b ustawy o CIT). W projektowanym katalogu kosztów nie wymieniono literalnie wydatków na usługi niematerialne. Należy jednak wspomnieć, że jeśli zdarzy się sytuacja kiedy podatnik będzie wypłacał na rzecz podmiotów powiązanych wynagrodzenie z tytułu wspomnianych usług niematerialnych lub opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z WNIP, a którego wymiar zależeć będzie od osiągniętego zysku przez ten podmiot- to poniesione wydatki mogą zostać potraktowane jako tzw. ukryta dywidenda. Sprawi to, że automatycznie będą podlegać całkowitemu wyłączeniu z kosztów podatkowych spółki.
Reasumując, planowane zmiany w ramach Polskiego Ładu będą bardzo szerokie i obejmą wiele obszarów. Należy zaznaczyć, że o ile samo uchylenie art. 15e można byłoby uznać za zmianę pozytywną i oczekiwaną, to inne towarzyszące temu regulacje będą już raczej mniej korzystną modyfikacją. Proponowane zmiany mogą doprowadzić do tego, że podmioty które uzyskały wcześniej interpretacje indywidualne bądź APA[1] w zakresie art. 15e ustawy o CIT nie będą chronić podatników przed negatywnymi konsekwencjami nowych regulacji. W wyniku tego spółki będą zobligowane do opodatkowania nadmiernych kosztów usług niematerialnych od podmiotów powiązanych.
Niemniej jednak na postawie przepisów przejściowych, podatnicy którzy nabyli przed końcem 2021 roku prawo do odliczenia kosztów w oparciu o art. 15e, zachowają prawo do tego odliczenia od 1 stycznia 2022, na zasadach zdefiniowanych w tym przepisie.
Autor: Wioletta Młynarz, Księgowa w MDDP Outsourcing.
Więcej na temat Polskiego Ładu.
[1] APA – porozumienia odnośnie do cen transakcyjnych, jest istotnym środkiem ochronny dla podatników. Pozwala on na zabezpieczenie transakcji zawieranych przez podatników z podmiotami powiązanymi, poprzez wyeliminowanie możliwości zakwestionowania przez organy podatkowe warunków cenowych określonych w tej transakcji.
