Podatek wyrównawczy dla grup międzynarodowych i krajowych trafi do podpisu Prezydenta RP

7 listopada 2024 Senat bez poprawek uchwalił ustawę o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych. Podatek wyrównawczy obejmie 40 spółek-matek wraz ze spółkami podporządkowanymi, czyli około 7 tys. przedsiębiorstw.

Ustawa implementuje dyrektywę UE z 2022 roku, której celem jest zapewnienie minimalnego opodatkowania w Unii Europejskiej, a więc wprowadzenie tzw. globalnego podatku minimalnego od działalności gospodarczej. Jest to efekt prac Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Ma to pomóc w wyeliminowaniu praktyk podatkowych przedsiębiorstw wielonarodowych, umożliwiającym im przenoszenie zysków do państw, w których nie podlegają żadnemu opodatkowaniu lub bardzo niskiemu.

Globalny podatek minimalny

Nowe regulacje zakładają, że każda duża grupa kapitałowa musi płacić podatek na poziomie minimalnym – jeśli nie w kraju swojej siedziby, to w innym kraju, gdzie obowiązują nowe przepisy. Dzięki temu będzie trudniej unikać opodatkowania poprzez transfery zysków do bardziej przyjaznych podatkowo krajów.

Trzy rodzaje podatku wyrównawczego

System opodatkowania wyrównawczego opiera się na trzech różnych mechanizmach:

• Globalny podatek wyrównawczy – jednostka dominująca grupy jest zobowiązana zapłacić podatek wyrównawczy od zysków uzyskanych przez jednostki zależne, które są nisko opodatkowane w innych krajach.
• Krajowy podatek wyrównawczy – wprowadza uprawnienie do poboru podatku wyrównawczego przez kraj, w którym zarejestrowane są nisko opodatkowane jednostki grupy kapitałowej.
• Podatek od niedostatecznie opodatkowanych zysków – stosowany, gdy jednostka dominująca grupy znajduje się w kraju, w którym nie obowiązują przepisy o globalnym podatku wyrównawczym.

Kogo dotyczy nowa regulacja?

Zgodnie z nową ustawą, obowiązek stosowania się do zasad minimalnego opodatkowania dotyczy dużych grup kapitałowych o rocznych przychodach przekraczających 750 mln euro. Oznacza to, że zarówno przedsiębiorstwa międzynarodowe, jak i niektóre duże grupy krajowe będą musiały sprawdzić, czy osiągają minimalny efektywny poziom opodatkowania wynoszący 15%. W przypadku, gdy efektywny poziom opodatkowania jest niższy, zostanie nałożony dodatkowy podatek wyrównawczy.

Warto zwrócić uwagę, że ustawodawca przewidział pewne wyjątki, które mają nie podlegać nowym przepisom. Wśród wyłączonych podmiotów znalazły się m.in.: jednostki rządowe, organizacje międzynarodowe, fundusze emerytalne, a także fundusze inwestycyjne i jednostki dominujące, inwestujące w nieruchomości.

Co dalej dla polskich przedsiębiorstw?

Przyjęcie ustawy przez Senat bez poprawek oznacza, że nowe przepisy mają szansę wejść w życie już niebawem. Dla polskich przedsiębiorstw, które działają na międzynarodowym rynku, zmiany mogą być znaczące. Nowe przepisy wymuszą bardziej przejrzyste podejście do zarządzania zyskami i mogą wymagać dostosowania strategii podatkowej. Minimalny globalny podatek może wpłynąć na struktury międzynarodowe, ponieważ będzie trudniej uzyskać przewagi podatkowe wynikające z działalności w kilku różnych jurysdykcjach.

Nowe obowiązki raportowe i weryfikacyjne

Na przedsiębiorstwa, które będą podlegały nowym przepisom, zostanie nałożony obowiązek corocznej weryfikacji, czy osiągają wymagany poziom opodatkowania. Proces ten prawdopodobnie będzie wymagał dodatkowych zasobów i nakładów administracyjnych, a dla niektórych firm oznacza wdrożenie bardziej skomplikowanych procedur raportowych.

Podsumowanie

Nowe przepisy przyjęte przez Senat oznaczają duże zmiany w obszarze opodatkowania dużych grup kapitałowych w Polsce i w Unii Europejskiej. Minimalny poziom opodatkowania, którego celem jest ograniczenie możliwości przenoszenia zysków do nisko opodatkowanych jurysdykcji, wprowadza bardziej sprawiedliwy system podatkowy. Czas pokaże, jak nowe przepisy wpłyną na sytuację polskich przedsiębiorstw oraz jakie kroki podejmą największe firmy, aby dostosować się do nowej rzeczywistości podatkowej.

Dla firm działających na międzynarodową skalę oraz ich doradców podatkowych nowe przepisy stanowią istotne wyzwanie, ale jednocześnie okazję do wzmocnienia działań zgodnych z ideą uczciwego opodatkowania. Warto na bieżąco śledzić rozwój przepisów oraz przygotowywać się do wdrożenia odpowiednich rozwiązań, aby sprostać wymogom nadchodzącej reformy podatkowej.