Wykazywanie działalności przewidzianej do zamknięcia. Stanowisko KSR.
W listopadzie br. został opublikowany komunikat o nowym Stanowisku Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie wykazywania działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej oraz ujawniania informacji na ten temat. Stanowisko to ma zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za 2024 rok, z możliwością zastosowania już za rok 2023.
W listopadzie br. został opublikowany komunikat o nowym w sprawie wykazywania działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej oraz ujawniania informacji na ten temat. Stanowisko to ma zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za 2024 rok, z możliwością zastosowania już za rok 2023.
Nowe stanowisko dotyczy wykazywania i ujawniania w sprawozdaniu finansowym działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej. Ma także na celu wyjaśnić te definicje, określić zasady ich zastosowania podczas sporządzania sprawozdań finansowych. Informacje na temat działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej i jej wpływu na wynik finansowy jednostki mają zapewnić dużą wartość prognostyczną i umożliwić użytkownikom sprawozdań finansowych ocenę wpływu na sytuację finansową.
Nowe stanowisko dotyczy sprawozdań finansowych jednostek, które sporządzają je zgodnie z ustawą o rachunkowości i które zakładają kontynuowanie działalności. Nie dotyczy podmiotów, które sporządzają sprawozdania zgodnie z MSR. Nowe stanowisko nie obejmuje zagadnień związanych ze sporządzaniem skonsolidowanych sprawozdań finansowych.
Pojęcie działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej.
Działalnością przewidzianą do zaprzestania lub działalnością zaprzestaną, jest część działalności jednostki, która:
- została zaprzestana w bieżącym okresie sprawozdawczym lub która w ciągu dwunastu miesięcy od dnia bilansowego jest przewidziana do zaprzestania,
- jest wydzielona w jednostce dla celów zarządczych (sprawozdawczości wewnętrznej) lub której wydzielenie w tych celach jest zasadne i praktycznie możliwe ze względu na wielkość i zróżnicowanie działalności jednostki, a pominięcie takiego wydzielenia w sprawozdaniu finansowym spowodowałoby niespełnienie zasady rzetelnego i jasnego obrazu,
- jest istotna,
- której przedmiot lub geograficzny obszar działalności jest odrębny od reszty działalności jednostki.
Poprzez „zaprzestanie” należy rozumieć nie tylko zdarzenia gospodarcze polegające na wygaszeniu działalności gospodarczej, ale także wszystkie inne zdarzenia, które powodują, że jednostka przestaje prowadzić dany rodzaj działalności, m.in. sprzedaż działalności, wydzielenie jej do osobnej jednostki, czy też przekazanie jej w formie aportu rzeczowego itp. Za działalność przewidzianą do zaprzestania lub działalność zaprzestaną, nie uznaje się sytuacji, gdy jednostka przewiduje spadek (nawet duży) skali swojej działalności (czyli spadek wielkości sprzedaży swoich wyrobów, towarów lub usług) z jakichkolwiek przyczyn innych niż zamknięcie lub wstrzymanie w dłuższym czasie istotnej linii produktów (wyrobów lub usług) albo miejsca prowadzenia działalności.
Przykład:
Jednostka posiadająca osiem dużych hurtowni artykułów budowlanych zlokalizowanych na terenie całego kraju przewiduje, że w przyszłym okresie sprawozdawczym nastąpi drastyczny spadek sprzedaży w całej sieci wynikający z pogorszenia koniunktury na krajowym rynku nieruchomości. Zarząd nie planuje zamknięcia żadnej z ośmiu hurtowni, ale zakłada, że przychody spadną w nich średnio o 20-25% i że taka pogorszona koniunktura utrzyma się przez co najmniej dwa lata (nie stanowi to jednak zagrożenia kontynuacji działalności całej jednostki). W związku z tym kierownictwo podjęło odpowiednie decyzje o systematycznej redukcji części zatrudnienia od początku przyszłego roku.
Wskazane w przykładzie okoliczności w sytuacji jednostki nie powinny prowadzić do uznania, że ograniczenie jej działalności kwalifikuje się do wykazania działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej, ponieważ nie nastąpi zaprzestanie określonego zakresu działalności (wystąpiłoby ono, gdyby przewidziano zaprzestanie działalności którejś z hurtowni).
Przewidywane zmniejszenie skali ich działalności (nawet bardzo duże) nie stanowi przypadku uznania jej za działalność przewidzianą do zaprzestania lub zaprzestaną.
Jednakże, gdyby kierownictwo jednostki podjęło decyzję o zamknięciu jednej z hurtowni, która jako jedyna obsługuje określony region kraju, to wówczas – przyjmując, że spełnione jest kryterium istotności oraz kryterium odrębności ekonomicznej – działalność tej hurtowni powinna zostać uznana za przewidzianą do zaprzestania lub zaprzestaną.
Wykazywanie i ujawnianie przychodów i kosztów działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej
W rachunku zysków i strat jednostka wykazuje przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej oraz jej koszty operacyjne. Jednostka ma dowolność w wyborze metody prezentacji, przy czym wybór powinien wynikać z polityki rachunkowości.
Jedną z możliwych metod jest wykazywanie poszczególnych pozycji przychodów i kosztów jednostki z podziałem na te z działalności kontynuowanej i te z działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej. Inną metodą jest całkowicie odrębne (tj. w odrębnych sekcjach) prezentowanie działalności kontynuowanej i działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej.
W rachunku zysków i strat jednostka wykazuje kwotę zysku (straty) brutto przypadającą na działalność przewidzianą do zaprzestania lub zaprzestaną. Ta kwota powinna uwzględniać nie tylko przychody ze sprzedaży produktów (w tym usług), towarów i materiałów oraz koszty operacyjne tej działalności, ale także inne przychody i koszty z nią związane, np. odpisy aktualizujące wartość jej aktywów, nieujęte w kosztach działalności operacyjnej, przychody ze sprzedaży środków trwałych i odpowiadające im koszty, rezerwy restrukturyzacyjne i inne rezerwy odnoszące się do tej działalności, koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania tej działalności itd.
Jednostka przedstawia w dodatkowych informacjach i objaśnieniach w odniesieniu do każdej działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej odrębnie:
- ogólny opis charakteru tej działalności (tuż przed decyzją o jej zaprzestaniu i obecnie, o ile uległ istotniej zmianie);
- jej obecny status i stan (to czy jest dopiero przewidziana do zaprzestania, czy już została zaprzestana; jeżeli jeszcze nie została zaprzestana, to kiedy to nastąpi; jakie są plany w odniesieniu do jej istotnych aktywów);
- informację o tym, kto i kiedy podjął decyzję o jej zaprzestaniu;
- ogólne przyczyny jej zaprzestania;
- sposób przypisania poszczególnych przychodów i kosztów do działalności przewidzianej do zaprzestania lub zaprzestanej, w tym podstawy rozliczania najbardziej istotnych kosztów wspólnych.
W stanowisku zaleca się, aby dla większej zrozumiałości sprawozdania finansowego jednostki, działalność przewidziana do zaprzestania lub zaprzestana była określana w sprawozdaniu finansowym jednostki stosownie do jej statusu na dzień bilansowy. I tak działalność, która na dzień bilansowy już została zaprzestana, powinna być określana w całym sprawozdaniu finansowym mianem działalności zaprzestanej, a działalność, która na dzień bilansowy jest dopiero przewidziana do zaprzestania-działalnością przewidzianą do zaprzestania.
Autor: Agnieszka Bojar – Manager w MDDP Outsourcing
