Czy ZUS przejmie wypłatę chorobowego od 1 dnia L4?

Resort pracy chce, żeby ZUS wypłacał zasiłek chorobowy pracownikom już od 1. dnia choroby. Z czym będzie się wiązała taka zmiana? Jaki mamy obecnie stan prawny dotyczący wypłaty wynagrodzenia chorobowego i zasiłku? Czy jest szansa, że zmieni się wysokość wynagrodzenia chorobowego i zasiłku z 80% podstawy wymiaru na 90% lub 100%?

Na początku tego roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiadało prace legislacyjne, które miałyby wdrożyć opłacanie przez ZUS zasiłku chorobowego dla pracowników od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, zdejmując tym samym z pracodawców obowiązek wypłaty wynagrodzenia chorobowego. Na rządowej stronie zostały wyszczególnione następujące założenia:

• chorobowe pracownika będzie wypłacane przez ZUS już od pierwszego dnia pobytu na L4,
• rozwiązania dotyczące nowych zasad wypłacania zasiłku chorobowego mają obowiązywać od 2025 roku.

Zanim jednak zmiany w powyższym zakresie zostaną wprowadzone, niezbędne jest doprecyzowanie przepisów dotyczących kontroli zwolnień lekarskich przez ZUS oraz wdrożenie szczelnego systemu przeprowadzania takich kontroli. Z procedowanego obecnie projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw dowiadujemy się, że jedynie ok. 1,5% zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy podlega kontroli przez lekarzy orzeczników. W tym kontekście wdrożenie reformy ubezpieczenia chorobowego – z założeniem przejęcia przez ZUS wypłaty zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy – wiąże się ze zwiększoną potrzebą prowadzenia kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich, aby wyeliminować możliwe nadużycia.

Czy powyższe założenia zostaną zrealizowane? Na ten moment termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów został zaplanowany na IV kwartał 2024 r. Czasu zostało więc niewiele. Obecnie projekt znajduje się na etapie konsultacji publicznych i opiniowania. Przypomnijmy zatem jaki mamy obecnie stan prawny dotyczący wypłaty wynagrodzenia chorobowego i zasiłku.

Kiedy pracodawca płaci wynagrodzenie chorobowe pracownikowi przebywającemu na L4?

Obecnie choroba pracownika dzieli się kosztowo między pracodawcę a Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z obowiązującymi dziś przepisami, pracodawca jest zobowiązany wypłacać pracownikom wynagrodzenie chorobowe przez okres 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, natomiast w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia – 14 dni w ciągu roku kalendarzowego, przy czym niezdolność do pracy musi przypadać po roku kalendarzowym, w którym pracownik ukończył 50 lat.

Za okres niezdolności do pracy pracownik otrzymuje wynagrodzenie chorobowe w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu. Są jednak sytuacje, w których pracownik za czas niezdolności do pracy otrzymuje wynagrodzenie chorobowe w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku. Należą do nich:

• niezdolność do pracy spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
• choroba przypadająca w okresie ciąży,
• niezdolność do pracy, która ma bezpośredni związek z niezbędnymi badaniami lekarskimi przewidzianymi dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddaniem się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Kiedy zasiłek chorobowy pracownika jest finansowany przez ZUS?

Od 34 dnia niezdolności do pracy lub odpowiednio od 15 dnia – w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50 rok życia – wypłacany jest zasiłek chorobowy, który finansowany jest przez ZUS w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku, chyba, że:

• niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
• niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży,
• niezdolność do pracy ma bezpośredni związek z niezbędnymi badaniami lekarskimi przewidzianymi dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddaniem się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Wówczas pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Okres zasiłkowy wynosi maksymalnie 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy jest spowodowana gruźlicą (oznaczoną kodem literowym „D”) albo przypada na okres ciąży (niezdolność oznaczona kodem literowym „B”), okres zasiłkowy nie może być dłuższy niż 270 dni.

Jakie są kluczowe zasady dotyczące pracowniczych uprawnień do zasiłku chorobowego?

Do okresu 33 dni lub odpowiednio 14 dni, wlicza się wszystkie okresy niezdolności do pracy pracownika w danym roku kalendarzowym, nawet jeżeli między tymi okresami wystąpiła przerwa, a także okresy niezdolności do pracy sfinansowanej w danym roku kalendarzowym przez innych pracodawców.

Wynagrodzenie i zasiłek chorobowy wypłacany jest za każdy dzień niezdolności do pracy, w tym również za dni, które zgodnie z harmonogramem są dla pracownika dniami wolnymi od pracy.

Nabycie prawa do wynagrodzenia chorobowego oznacza, że należy być nieprzerwanie zgłoszonym do obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego przez okres 30 dni, jest to tzw. okres wyczekiwania. Natomiast w przypadku np. zleceniobiorców, którzy podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu, okres wyczekiwania wynosi 90 dni. Do okresu wyczekiwania możemy zaliczyć również poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, pod warunkiem, że przerwa między tymi ubezpieczeniami  nie przekracza 30 dni, lub powodem przerwy jest urlop wychowawczy, urlop bezpłatny, bądź odbywanie czynnej służby wojskowej jako żołnierz niezawodowy. Okres pobierania zasiłku macierzyńskiego przysługującego w czasie trwania tytułu ubezpieczenia chorobowego jest traktowany jako okres ubezpieczenia chorobowego.

Jednakże w przypadku niektórych osób nie obowiązuje okres wyczekiwania, a wypłata wynagrodzenia czy zasiłku chorobowego przysługuje od pierwszego dnia niezdolności do pracy.

Według art. 4 ust. 3 ustawy zasiłkowej do grona takich uprawnionych zaliczają się:

1. absolwenci szkół lub uczelni lub osoby, które zakończyły kształcenie w szkole doktorskiej, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów, lub zakończenia kształcenia w szkole doktorskiej;
2. osoby, w przypadku których niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy;
3. osoby ubezpieczone obowiązkowo, które mają wcześniejszy, co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego;
4. posłowie i senatorowie, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji;
5. funkcjonariusze Służby Celnej, którzy przyjęli propozycję pracy w jednostkach organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej.

Czy wysokość zasiłku wypłacanego przez ZUS powinna się zmienić?

Jeżeli ZUS przejmie wypłatę zasiłków chorobowych od pierwszego dnia niezdolności do pracy, to pozostanie pytanie, czy zmieni się wysokość wynagrodzenia chorobowego i zasiłku z 80% podstawy wymiaru na 90% lub 100%. Jeżeli zmiany nie będzie, to może się to spotkać z niezadowoleniem ze strony tych pracowników, dla których wypłata wynagrodzenia chorobowego (33 dni lub odpowiednio 14 dni) wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku zamiast 80%, bo przypomnijmy, że jest taka możliwość, jeśli pozwalają na to wewnętrzne regulacje obowiązujące u danego pracodawcy.

Zadania kadrowo-płacowe, wraz z obsługą zwolnień lekarskich, stanowią dla Twojej firmy wyzwanie?
Sceduj obsługę w tym zakresie na fachowców – MDDP Outsourcing oferuje outsourcing kadr i płac, na czele z administracją kadrową.
> Skontaktuj się z nami już dziś! <

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2023.2780)
2. Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2023 r., poz. 1465)
3. Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw – numer projektu UD114