Skutki fałszywych (pustych) faktur w VAT dla kupującego i sprzedawcy

Fałszywe faktury VAT, zwane także fakturami pustymi, to dokumenty nieodzwierciedlające rzeczywistych transakcji gospodarczych, stanowiące poważne naruszenie prawa podatkowego. Ich wystawianie i używanie niesie ze sobą konsekwencje zarówno podatkowe, jak i karne – dla obu stron transakcji. Jakie, i jak się przed nimi chronić?

Jakie są skutki wystawienia fałszywych faktur/pustych faktur dla sprzedawcy?

Obowiązek zapłaty VAT

Sprzedawca, który wystawił pustą fakturę, jest zobowiązany do zapłaty podatku VAT, nawet jeśli transakcja nie miała miejsca. Dotyczy to również sytuacji, gdy fałszywa faktura została wystawiona przez pracownika bez wiedzy i zgody pracodawcy. Pracodawca może uniknąć odpowiedzialności tylko wtedy, gdy wykaże, że dochował należytej staranności w nadzorze nad pracownikiem.

Odpowiedzialność karna

Zgodnie z art. 270a Kodeksu karnego, za wystawienie lub użycie pustej faktury grozi kara od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. W przypadku fałszywych faktur o dużej wartości lub działania w ramach stałego procederu, kara może wynieść nawet 25 lat pozbawienia wolności.

Sankcje administracyjne

Oprócz odpowiedzialności karnej, sprzedawca może zostać obciążony dodatkowymi sankcjami administracyjnymi, np. 100% dodatkowym zobowiązaniem podatkowym (tzw. sankcja VAT).

Jakie są skutki wystawienia fałszywych faktur/pustych faktur dla kupującego?

Brak prawa do odliczenia VAT

Nabywca, który posłużył się fałszywą fakturą, traci prawo do odliczenia podatku naliczonego. Organy podatkowe mogą zakwestionować odliczenie, jeśli wykażą, że nabywca wiedział lub powinien był wiedzieć, że faktura jest nierzetelna.

Odpowiedzialność karna

Kupujący, który świadomie używa pustej faktury, również podlega odpowiedzialności karnej. W zależności od skali i okoliczności, może to skutkować grzywną, ograniczeniem wolności lub karą więzienia.

Odpowiedzialność cywilna

W przypadku szkody wyrządzonej Skarbowi Państwa, nabywca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej za współudział w oszustwie podatkowym.

Jak uniknąć konsekwencji związanych z wystawieniem pustej faktury?

W przypadkach niedopatrzeń, gdy wprowadzenie do obrotu fikcyjnej faktury nie jest związane z próbą oszustwa i wyłudzenia podatku, istnieje możliwość uniknięcia konsekwencji ww. działań. Jeżeli urząd skarbowy nie wykryje nieścisłości jako pierwszy, wystawca dokumentu ma możliwość:

• anulowania faktury – tylko w przypadku, gdy dokument nie trafił jeszcze do nabywcy,
• skorygowania faktury – w momencie, gdy nie ma możliwości jej anulowania, czyli wówczas, gdy nabywca otrzymał już fakturę.

WAŻNE! Jeśli nabywca odliczył już podatek z pustej faktury VAT, ma prawo do skorygowania tego błędu w okresie, w którym odliczył nienależny mu podatek VAT oraz złożenia korekty deklaracji VAT, a następnie uregulowania różnicy w podatku wraz z odsetkami.  

Jeśli faktura nieodzwierciedlająca rzeczywistej transakcji gospodarczej została wystawiona przez nieuczciwego pracownika – wówczas pracodawca może uniknąć odpowiedzialności, jeśli udowodni, że wdrożył skuteczne procedury kontrolne i nadzorcze.

Jeśli doszło do udziału w karuzeli VAT – w takich okolicznościach, nawet nieświadomego udziału w tzw. karuzeli podatkowej, nabywca może zostać pozbawiony prawa do odliczenia VAT, jeśli nie zachował ostrożności przy weryfikacji kontrahenta.

Jak się chronić przed ryzykami związanymi z wystawianiem pustych faktur?

Weryfikacja kontrahentów:

• sprawdzanie rejestrów VAT (np. biała lista podatników);
• analiza historii działalności i opinii o kontrahencie.

Skrupulatne dokumentowanie transakcji:

• gromadzenie dowodów wykonania usługi lub dostawy towaru;
• potwierdzenia płatności, korespondencja handlowa.

Regularne szkolenia i szczelne procedury wewnętrzne:

• edukacja pracowników w zakresie ryzyk podatkowych;
• wdrożenie systemów kontroli wewnętrznej.

MDDP OUTSOURCING – USŁUGI KSIĘGOWE I KADROWO-PŁACOWE DLA WYMAGAJĄCYCH FIRM
KSIĘGOWI I KADROWI, KTÓRZY TWORZĄ WARTOŚĆ – NIE TYLKO JĄ MIERZĄ

▪  Usługi księgowe  ▪ Usługi kadrowo-płacowe ▪ Sprawozdania finansowe
> Zadzwoń do nas już dziś! <

Autorka: Klaudia Gajdzica, Księgowa z katowickiego biura MDDP Outsourcing.