Wyższe kary dla kadry zarządzającej za przestępstwa gospodarcze
Od 1 października 2023 r. zaczęły obowiązywać istotne zmiany w kodeksie karnym (k.k). Nowe przepisy zaostrzają m.in. kary dla kadry zarządzającej za wyrządzenie szkody w obrocie gospodarczym. Czy prezesi firm i menadżerowie mają czego się obawiać?
Kto z kadry zarządzającej może podlegać karze?
Karze podlega osoba zobowiązana do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, która przez nadużycie udzielonych uprawnień lub niedopełnienie ciążących obowiązków, wyrządziła znaczną szkodę majątkową. A zatem do odpowiedzialności może być pociągnięty członek zarządu, pełnomocnik, osoba pełniąca funkcję kierowniczą, likwidator, członek rady nadzorczej, który na mocy umowy spółki lub statutu uzyskał kompetencje zarządcze (art. 220 i 384 kodeksu spółek handlowych).
Wymiar kar dla kadry zarządzającej
Za wyrządzenie znacznej szkody majątkowej w obrocie gospodarczym (tj. większej niż 200 tys. zł) grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 296 § 1 k.k.). Jeśli zaś sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 (art. 296 § 2 k.k.). Natomiast jeżeli sprawca wyrządza szkodę majątkową w wielkich rozmiarach (tj. większą niż 1 mln zł), podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat (art. 296 § 3 k.k.). Dodatkowo sąd może wymierzyć grzywnę w wysokości 3000 stawek dziennych. Karalne jest również nieumyślne popełnienie przestępstwa i wówczas kara wynosi do 3 lat pozbawienia wolności (art. 296 §§ 4 k.k).
Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie naprawił całą wyrządzoną szkodę.
Kto może złożyć wniosek o popełnieniu przestępstwa? Nowe regulacje.
Nowością jest poszerzenie kręgu osób, które mogą złożyć wniosek o ściganie przestępstwa z art. 296 1a kk. Poza pokrzywdzonym, od 1 października 2023 r. z wnioskiem może wystąpić wspólnik, akcjonariusz czy udziałowiec pokrzywdzonej spółki.
Wprowadzenie z dniem 1 października 2023 r. art. 306. b k.k. znacznie zwiększyło odpowiedzialność sprawców przestępstw nadużycia zaufania (art. 296 par. 1 i 2), korupcji menadżerskiej (art. 296. a par. 1 i 4), prania pieniędzy (art. 299 par. 1, 2, 5 i 6) oraz nierzetelnego prowadzenia dokumentacji działalności gospodarczej (art. 303 par. 1). Dla przykładu członek zarządu za swoją nietrafioną decyzję gospodarczą, w wyniku której firma poniesie szkodę przekraczającą 5 mln zł, będzie podlegał karze pozbawienia wolności od 3 do 20 lat, a gdy szkoda przekroczy wartość 10 mln zł, kara wyniesie od 5 do 25 lat.
Podsumowując, kadra zarządzająca bez wątpienia odczuje skutki nowelizacji kodeku karnego. Podejmując decyzje biznesowe, członkowie zarządu muszą wziąć pod uwagę konsekwencje podjętych działań i związane z tym ryzyko. Aby je ograniczyć osoby, które podejmują decyzje biznesowe w firmie, powinny dochować staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności oraz dochować lojalności wobec spółki. Kodeks spółek handlowych w art. 293. w §3 wskazuje, że członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator nie narusza staranności i lojalności, jeśli działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które powinny być uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny. Pomocne tu będą opinie prawne, opinie podatkowe czy analizy ekonomiczne.
Autor: Agnieszka Bojar – Manager w warszawskim biurze rachunkowym MDDP Outsourcing.
