Zmiany VAT wprowadzone w 2021 roku

Wraz z początkiem 2021 roku Ministerstwo Finansów zafundowało podatnikom pakiet zmian VAT pod nazwą SLIM VAT. Kolejne zmiany weszły w połowie roku, ale na tym nie koniec. Poniżej prezentujemy podsumowanie najważniej zmian.

SLIM VAT I BREXIT

SLIM VAT to pakiet rozwiązań nakierowanych na uproszczenia dla przedsiębiorców. Nazwa jest akronimem, który oznacza podatek nowoczesny, prosty w obsłudze, dostosowany do lokalnej specyfiki państwa, w którym funkcjonuje. Najważniejsze elementy SLIM VAT to:

„Uproszczenia” przy korektach faktur

Korekty sprzedaży in minus

SLIM VAT zakłada całkowite odejście od otrzymania potwierdzenia odbioru korekty przez nabywcę. Podatnik w przypadku faktur korygujących sprzedaż in minus dokona obniżenia VAT pod warunkiem, że:

• z posiadanej przez niego dokumentacji (np. aneksy do umów, korespondencja handlowa, dowody zapłaty, kompensaty itp., które potwierdzają, że obie strony transakcji znają i akceptują nowe, zmienione warunki transakcji) będzie wynikało, że dokonał uzgodnienia ze swoim kontrahentem warunków tej transakcji i
• warunki korekty zostały spełnione, czyli rabat udzielony, towary zwrócone, zwrócona całość lub część zapłaty, ponieważ nie doszło do sprzedaży.

W przypadku gdy podatnik wystawił fakturę korygującą, ale nie posiada powyższej dokumentacji, korektę może rozliczyć w okresie, w którym uzyskał tą dokumentację (oraz spełnił warunki).

Zatem obrazując na przykładzie- podatnik wystawił fakturę korygującą sprzedaż, czyli udzielił rabatu. W tym samym miesiącu poinformował o tym pisemnie nabywcę i dokonał zwrotu kwoty rabatu. W takiej sytuacji VAT rozlicza na bieżąco z chwilą wystawienia korekty. Pomimo, że Ministerstwo udostępniło szereg przykładów pokazujących rozliczenie faktur korygujących sprzedaż in minus, temat ten nadal budzi wiele wątpliwości u podatników.

Korekty zakupu in minus

Zmiany w zakresie sprzedaży spowodowały konsekwencje w przypadku faktur korygujących zakup in minus. Zmiana ta jest problematyczna dla podatników, bowiem data wpływu korekty nie ma już żadnego znaczenia. Nabywca jest zobowiązany do odpowiedniej korekty podatku naliczonego, która wynika z uzgodnienia pomiędzy tymi podatnikami. (Zmniejszenia VAT dokonuje się w okresie, w którym warunki obniżenia zostały uzgodnione z dostawcą, jeżeli przed upływem tego okresu rozliczeniowego zostały spełnione. W przeciwnym wypadku zmniejszenia VAT dokonuje się w okresie, w którym warunki te zostały spełnione). Podkreślić należy, że podatnik powinien zmniejszyć VAT naliczony nawet jeżeli nie posiada jeszcze faktury korygującej, bowiem VAT należny w takiej sytuacji rozliczyć w momencie uzgodnienia i spełnienia warunków korekty, nawet na podstawie dowodu wewnętrznego. Takie rozwiązanie powoduje częste korekty JPK u podatków, gdyż muszą się oni cofnąć z rozliczeniem korekty do wcześniejszych okresów.

Korekty sprzedaży in plus

Odnosząc się do faktur korygujących sprzedaż in plus nic się nie zmieniło. Został jedynie uregulowany w ustawie moment ich ujęcia. Zgodnie z założeniami korekta będzie dokonywana na bieżąco w okresie wystawienia faktury korygującej w związku z przyczynami zaistniałymi po dokonaniu sprzedaży, a w przypadku błędu korektę należy rozliczyć w okresie pierwotnym.

Ułatwienia dla eksporterów

Został wydłużony termin wywozu towarów poza UE z 2 miesięcy aż do 6 miesięcy. Umożliwi to eksporterom zastosowanie stawki 0% bez dokonywania zbędnych korekt deklaracji.

Spójne kursy walut

Podatnik może przeliczać faktury sprzedaży w walucie do celów VAT według kursu jaki stosuje dla przeliczenia na cele podatku dochodowego. Zmiana ta jednak nie dotyczy importu usług.

Należy zwrócić uwagę na fakt, że jeżeli będziemy mieć do czynienia z mechanizmem podzielonej płatności lub solidarną odpowiedzialnością, czyli mowa o kwotach powyżej 15 tys. zł. to i tak przeliczenia dokonuje się zgodnie z Ustawą o VAT.

Przykład – przeliczanie po różnych kursach:

Podatnik świadczy usługi budowlane. Usługa została wykonana 05.01.21, a faktura została wystawiona 08.01.21. Obowiązek podatkowy VAT powstaje z chwilą wystawienia faktury, czyli 08.01.21, w związku z tym przeliczenia na PLN dokonujemy po kursie z 07.01.21. W podatku dochodowym obowiązek podatkowy powstał z chwilą wykonania usługi, czyli 05.01.21, a przeliczenia na PLN dokonujemy po kursie z 04.01.21.

Podatnik, który wybrał zasady przeliczania zgodnie z CIT, musi je stosować przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy, licząc od miesiąca, w którym je wybrał. Jeżeli później chce wrócić do zasad przeliczania zgodnie z VAT, to również musi je stosować przez 12 miesięcy.

Korzyści przy odliczeniu VAT – odliczenie VAT w przypadku nabycia usług noclegowych w celu ich odsprzedaży

Pakiet SLIM VAT daje możliwość odliczenia podatku naliczonego od usług noclegowych, pod warunkiem, że zakup usługi noclegowej służy dalszej odsprzedaży.

Wydłużenie terminu do odliczenia VAT naliczonego

Termin odliczenia VAT został wydłużony z 3 do 4 okresów. Podatnik ma więc prawo do odliczenia VAT w momencie otrzymania faktury lub jednym z 3 kolejnych okresów miesięcy lub 2 kolejnych kwartałów.

Zwiększenie limitu na prezenty o małej wartości

SLIM VAT zakłada zmianę wartości prezentu o małej wartości z 10 zł do 20 zł.

Uchylenie art. 7 ust. 8 ustawy o VAT dotyczącego transakcji łańcuchowych

Mowa konkretnie o tym przepisie: W przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach.

Zgodnie z wypowiedziami MF każda transakcja powinna być analizowana zgodnie z ogólnymi zasadami dotyczącymi dostawy towarów zdefiniowanej jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, więc ten przepis był zbędny. Ta mała zmiana ma swoje konsekwencje w kontekście odliczania VAT z kart paliwowych (po wyroku z 15 maja 2019 r. w sprawie C-235/18 Vega International Car Transport and Logistic), w którym Trybunał orzekł, że wystawca karty paliwowej nie dokonuje dostawy towaru, ale świadczy usługę finansową, która jest zwolniona z VAT, w związku z czym nie przysługuje prawo do odliczenia VAT. Następstwem tego wyroku było wydanie przez MF interpretacji ogólnej, określającej warunki, kiedy daną transakcję łańcuchową należny uznać za usługę finansową, która nie daje prawa do odliczania VAT.

Zmiana załącznika 15 do ustawy o VAT

Zmianie uległa klasyfikacja PKWiU stosowana dla potrzeb tego załącznika (z PKWiU z 2008 r. na PKWiU z 2015 r.), jednak same symbole PKWiU nie uległy zmianie.

ZMIANY VAT ZWIĄZANE Z BREXITEM

Brak wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów i wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów w transakcjach z kontrahentami z Wielkiej Brytanii

Od 01.01.2021 roku w przypadku nabycia towarów z Wielkiej Brytanii nie występuje już wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru (WNT).

Przemieszczenia towarów z UK do PL będą traktowane jako import towarów. Skutkiem tej zmiany jest konieczność rozliczania VAT w zgłoszeniu celnym i zapłaty VAT należnego od importu. VAT naliczony odliczamy na podstawie dokumentów celnych.

Przemieszczenia towarów z PL do UK będą traktowane jako eksport towarów. Skutkiem tej zmiany jest konieczność posiadania komunikatu IE 599 w xml w celu zastosowania stawki 0%. Nie obowiązują również progi dla sprzedaży wysyłkowej.

Protokół w sprawie Irlandii Północnej

Od 01.01.2021 Irlandia Północna jest traktowana dla celów VAT jako państwo członkowskie wyłącznie w odniesieniu do obrotu towarowego.

Protokół Irlandzki nie dotyczy świadczenia usług – w tym zakresie Irlandia Pn. jest traktowana tak, jak pozostała część terytorium UK (państwo trzecie).

W zakresie dostaw towarów podatnicy z Irlandii Pn. od 2021 są identyfikowani za pomocą odrębnego unijnego numeru identyfikacyjnego VAT UE (numer poprzedzony prefiksem „XI”)

Protokół Irlandzki będzie stosowany 4 lata, z opcją przedłużenia.

ZMIANY VAT OBOWIĄZUJĄCE OD 1 LIPCA 2021

Ujmowanie faktur uproszczonych

W ostatnim czasie Ustawodawca chciał wprowadzić zmianę polegającą na tym, aby w Jednolitym Pliku Kontrolnym wykazywane były odrębnie faktury uproszczone, czyli tzw. paragony z NIP do kwoty 450 złotych. Do tej pory były one wykazywane zbiorczo w raporcie miesięcznym z kasy fiskalnej. Sprzeciwiali się temu podatnicy, ponieważ było to dla nich pracochłonne, a czasami wręcz niemożliwe. Nowelizacja przepisów uwzględnia odejście od tego pomysłu, czyli faktury uproszczone nadal będą wykazywane zbiorczo w JPK.

Zmiany w zakresie GTU

Ustawodawca chcąc usystematyzować kody GTU, przeszedł od oznaczeń typu „01” do „13” na „GTU_01” do „GTU_13”. Aktualnie kody GTU będą się bezpośrednio odnosić do kodów CN lub PKWiU 2015.

Po wprowadzeniu zmian doprecyzowano, że kod GTU_01 dotyczy napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, oznaczonych kodami CN 2203-2208.

Do tej pory niektóre oleje opałowe kwalifikowały się na oznaczenie kodem GTU_02 i GTU_03. Po zmianach nie będzie już konieczności oznaczania ich kodem GTU_03.

W zakresie kodu GTU_06 doprecyzowano, że jeżeli dostawa folii typu stretch stanowi odrębną dostawę, to również podlega oznaczeniu tym kodem, natomiast oznaczeniu kodem GTU_07 podlegają nie tylko pojazdy samochodowe, ale również wszelkie inne pojazdy oraz części do tych pojazdów ujęte pod pozycją CN 8701–8708.

W zakresie kodu GTU_09 doprecyzowano o jakie towary konkretnie chodzi. Kod ten dotyczy jedynie produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, objętych obowiązkiem zgłoszenia na podstawie ustawy Prawo farmaceutyczne.

W zakresie kodu GTU_10 doprecyzowano, że oprócz budynków, budowli i gruntów, dotyczy on również części i udziałów w prawie własności, a także odnoszących się do nich czynności określonych w art. 7 ust. 1 ustawy, czyli np. ustanowienia spółdzielczego prawa do lokalu, zbycie tego prawa czy oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste.

Rozporządzenie określa również, że w przypadku transakcji oznaczanych kodem WEW i RO, nie stosuje się kodów GTU.

Duże zmiany dotyczą Mechanizmu Podzielonej Płatności. Pierwotnie założenie było takie, że kodem MPP trzeba będzie oznaczać zarówno faktury dla których istnieje ustawowy obowiązek jego stosowania, jak i faktury dla których mechanizm ten zastosowano dobrowolnie. Czyli ostateczne działania nabywcy wpływałyby na konieczność oznaczania transakcji przez sprzedawcę w sytuacji, gdy sprzedawca wystawi fakturę bez adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”, ponieważ nie ma takiego obowiązku, a nabywca zdecyduje się na zapłatę z uwzględnieniem MPP. Dodatkowo, jeżeli płatność zostanie zrealizowana po upływie terminu do sporządzenia JPK, to powodowałoby to niepotrzebne korekty JPK u sprzedawcy. Ostatecznie Ministerstwo Finansów wraz z 01.07.2021 całkowicie zniosło obowiązek oznaczania kodem MPP zarówno faktur sprzedaży, jak i zakupu. W JPK za 07/2021 nie zobaczymy już kodów MPP, chociaż obowiązek zamieszczania na fakturze adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” i zapłata z uwzględnieniem tego mechanizmu nadal pozostały.

Obowiązek stosowania kas fiskalnych on-line

Obowiązek ten dotyczy sprzedaży w zakresie świadczenia m.in.: usług budowlanych, w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów, prawniczych, związanych z działalnością obiektów służących poprawie kondycji fizycznej wyłącznie w zakresie wstępu.

Zmiany VAT w zakresie e-commerce

Nowelizacja dostosowuje ustawę o VAT do unijnego pakietu e-commerce i z jednej strony dotyczy rozliczania VAT od przesyłek o wartości do 150 EUR spoza UE, a z drugiej sprzedaży towarów na odległość. Od 07.2021 platformy internetowe są zobowiązane do pobrania podatku VAT i cła od drobnych przesyłek z krajów trzecich, za pomocą procedury IOSS (Importowy One Stop Shop) Jeśli platforma nie wywiąże się z tego obowiązku to przejdzie on na kuriera, pocztę lub agencję celną. W zakresie drugiej zmiany to sprzedaż wysyłkowa została zastąpiona pojęciem wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość. Pakiet e-commerce zakłada ustanowienie jednolitego limitu obrotów dla wszystkich państw UE w wysokości 10 tys. euro (do wysokości którego VAT będzie rozliczany w JPK). System VAT OSS umożliwiał rozliczenie VAT z tytułu sprzedaży dokonanej na rzecz konsumentów z innych państw UE bez konieczności fizycznej rejestracji w tym państwie.

PLANOWANE ZMIANY VAT W 4. KWARTALE 2021

W tym roku podatników czekają jeszcze 2 większe zmiany, a konkretnie wprowadzenie faktur ustrukturyzowanych, a także pakiet SLIM VAT 2.

Wprowadzenie faktur ustrukturyzowanych będzie kolejną formą uszczelnienia systemu podatkowego i wyeliminowania nieprawidłowości związanych z rozliczaniem VAT.

Aktualnie dopuszczalne formy dokumentowania sprzedaży to faktury papierowe i faktur elektroniczne. Zgodnie z zapowiedziami dołączą do nich faktury ustrukturyzowane, które charakteryzują się możliwością ich wystawiania i otrzymywania za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, tj. Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Krajowy System e-faktur będzie miał również możliwość przechowywania faktur, oznaczania przydzielonym numerem i weryfikacji zgodności z ustalonym wzorem. Wystawca faktury otrzyma komunikat potwierdzający, że faktura została wystawiona, odrzucona lub nie ma możliwości jej wystawienia.

Faktury ustrukturyzowane będą miały jednolity format, co może przyczynić się do większej automatyzacji procesu fakturowania i księgowania transakcji, a także zmniejszenia liczby błędów.

Podatnicy, którzy wdrożą u siebie faktury ustrukturyzowane będą mogli liczyć na szybszy zwrot podatku VAT.

Jak podaje Ministerstwo Finansów na swojej stronie, SLIM VAT 2 to pakiet kolejnych uproszczeń, które mają ułatwić rozliczenie VAT. Do najważniejszych zmian należą:

• wydłużenie czasu na skorzystanie z ulgi na złe długi
• ułatwienia w odliczaniu VAT związanego z samochodami wykorzystywanymi w działalności gospodarczej
• neutralne rozliczanie transakcji zagranicznych
• uregulowanie kwestii uwalniania środków przeksięgowanych z zamykanego rachunku VAT na tzw. rachunek techniczny;
• łatwiejszy wybór opcji opodatkowania w obrocie nieruchomościami i inne.

Najbardziej wyczekiwana przez podatników zmiana, to chyba kwestia związana z transakcjami zagranicznymi. Chodzi o neutralne rozliczanie faktur dotyczących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów i importu usług. Aktualnie brzmienie polskiej ustawy o VAT jest niezgodne z dyrektywą UE, co wymusiło na Ustawodawcy dostosowanie przepisów. Zgodnie z polskimi przepisami, faktury WNT i importu usług otrzymane z opóźnieniem, możemy rozliczyć neutralnie, pod warunkiem, ze rozliczymy je poprzez korektę deklaracji w ciągu 3 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego. Po przekroczeniu tego terminu rozliczenie nie jest już neutralne i powoduje konieczność zapłaty odsetek budżetowych. Na kolejny rok zaplanowane są dalsze zmiany, między innymi nastąpi zmiana struktury JPK V7.

Autor: Katarzyna Zbiegień, Manager obszaru VAT w biurze rachunkowym MDDP Outsourcing.

Zobacz więcej:

Nota korygująca do faktury