Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych podstawę naliczania odpisu stanowi przeciętna planowana w danym roku kalendarzowym liczba pracowników. Tworząc fundusz na początku danego roku, pracodawca dokonuje szacunku liczby zatrudnionych. Na koniec roku znając faktyczną liczbę pracowników, firma ma obowiązek dokonać korekty wysokości odpisu.
Przy obliczaniu przeciętnej liczby zatrudnionych w danym roku dodaje się przeciętne liczby zatrudnionych w poszczególnych miesiącach. Otrzymaną sumę dzieli się przez 12. Zasadę tę stosuje się zarówno przy obliczaniu planowanej liczby zatrudnionych, jak i faktycznej liczby zatrudnionych ustalanej w końcu roku.
Ustawa o ZFŚS nie określa sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych. W praktyce stosuje się jedną z metod statystycznych. Należą do nich:
Pierwsza metoda jest przydatna w przypadku dużych zmian w stanie zatrudnienia w ciągu roku. Dwie pozostałe metody stosuje się przy stabilnym zatrudnieniu lub w sytuacji stosunkowo małych zmian w liczbie pracowników. Dzienne stany zatrudnienia ustala się w przeliczeniu na pełne etaty.
W bieżącym roku dokonanie korekty funduszu będzie bardziej skomplikowane, co wynika z faktu dwóch różnych kwot przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. W 2023 r. podstawą naliczania odpisu na ZFŚS są kwoty:
W tej sytuacji faktyczną liczbę pracowników należy pomnożyć przez stawkę obowiązującą w pierwszym półroczu, a następnie pomnożyć przez 6/12. To samo należy zrobić ze stawką obowiązującą w drugim półroczu. Suma otrzymanych wartości będzie kwotą funduszu przysługującą na 2023 rok.
W wyniku dokonania korekty odpisu może okazać się, że jego wysokość obliczona na podstawie planowanego stanu zatrudnienia i przekazana do 30 września na wyodrębniony rachunek bankowy jest:
– niższa (wówczas należy dokonać wpłaty różnicy w jak najszybszym terminie),
– wyższa (w tym przypadku należy wycofać nadpłatę z rachunku bankowego funduszu),
– taka sama (w tej sytuacji nie trzeba podejmować żadnych działań).
Dokonanie korekty zakładowego funduszu świadczeń socjalnych jest obowiązkiem pracodawcy. Za niewywiązanie się z tego obowiązku grozi kara grzywny. Wynika to wprost z art. 12a ustawy o ZFŚS.
Autor: Agnieszka Bojar – Manager w MDDP Outsourcing