Split payment przy fakturach zbiorczych – przełomowy wyrok NSA z 4 marca 2025 r.

Najnowszy wyrok NSA nie pozostawia złudzeń – mechanizm podzielonej płatności należy stosować również do faktur zbiorczych, jeśli opiewają one na łączną kwotę przekraczającą 15 tys. zł oraz dotyczą towarów lub usług z załącznika nr 15 do ustawy o VAT.

Mechanizm podzielonej płatności (określany także jako MPP lub split payment) od lat budzi wiele wątpliwości w praktyce obrotu gospodarczego. Szczególnie sporne są kwestie dotyczące faktur zbiorczych oraz sposobu zapłaty przy użyciu kart flotowych i prepaid. Przełomowe orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 marca 2025 r. (sygn. akt I FSK 1796/21) rzuca nowe światło na obowiązki przedsiębiorców w tym zakresie. Poniżej szczegółowe omówienie stanowiska NSA, jego konsekwencji dla podatników oraz praktycznych aspektów stosowania MPP w przypadku faktur zbiorczych.

Obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności – podstawowe zasady

Zgodnie z art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, mechanizm podzielonej płatności jest obowiązkowy w przypadku, gdy spełnione są jednocześnie dwa warunki:

1. faktura dotyczy towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT,
2. kwota należności ogółem na fakturze przekracza 15 tys. zł brutto.

Załącznik nr 15 obejmuje przede wszystkim towary i usługi szczególnie narażone na wyłudzenia podatkowe, m.in.: paliwa, stal, pręty stalowe, metale szlachetne, surowce wtórne, odpady, części samochodowe oraz usługi budowlane.

Przepisy nakładają obowiązek oznaczania takich faktur adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”, a nabywca ma obowiązek zapłacić kwotę netto na rachunek rozliczeniowy sprzedawcy, zaś kwotę VAT na dedykowany rachunek VAT.

Faktury zbiorcze a obowiązek stosowania split payment – dotychczasowe wątpliwości

Od momentu wprowadzenia obowiązkowego split payment (tj. od 1 listopada 2019 r.) spory budziła kwestia czy obowiązek ten dotyczy również faktur zbiorczych dokumentujących kilka transakcji w danym okresie.

Spółki argumentowały, że obowiązkowy split payment odnosi się wyłącznie do faktur jednostkowych, gdzie kwota należności ogółem za jeden zakup przekracza 15 tys. zł. Faktury zbiorcze miałyby podlegać temu mechanizmowi jedynie wtedy, gdy pojedyncza pozycja przekracza ten próg.

Taki pogląd wspierały również niektóre interpretacje podatkowe, co prowadziło do niejednolitej praktyki.

Stanowisko organów podatkowych i WSA dotyczące MPP

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 10 marca 2020 r. nr 0114-KDIP1-1.4012.712.2019.1.IZ uznał, że obowiązkowy split payment należy stosować także w przypadku faktur zbiorczych, o ile kwota ogółem na fakturze przekracza 15 tys. zł, niezależnie od wartości poszczególnych pozycji. Organ wskazał również, że obowiązek podzielonej płatności dotyczy każdej formy zapłaty za towary z załącznika nr 15 – także płatności kartami flotowymi, kartami prepaid czy gotówką, o ile wartość faktury przekracza ustawowy próg.

Stanowisko to potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 21 kwietnia 2021 r. (sygn. akt III SA/Wa 1095/20). WSA uznał, że obowiązek split paymentu powstaje niezależnie od formy faktury (jednostkowej lub zbiorczej) oraz sposobu zapłaty.

Przełomowe rozstrzygnięcie NSA w sprawie split paymentu

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 4 marca 2025 r. (sygn. akt I FSK 1796/21) uchylił zarówno wyrok WSA, jak i interpretację KIS. Sąd uznał, że:

• mechanizm podzielonej płatności ma zastosowanie również do faktur zbiorczych, o ile kwota ogółem przekracza 15 tys. zł brutto;
• split payment dotyczy jednak wyłącznie pozycji z faktury obejmujących towary i usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT;
• pozostałe pozycje na fakturze nie podlegają obowiązkowi MPP – nawet jeśli przyczyniają się do przekroczenia progu 15 tys. zł;
• zapłata kartami flotowymi, prepaid lub gotówką, nie wyłącza obowiązku stosowania split paymentu, o ile faktura spełnia przesłanki z art. 108a ustawy o VAT.

Zdaniem NSA, przepisy jasno wskazują, że mechanizm podzielonej płatności dotyczy jedynie płatności za towary z załącznika nr 15 – nie zaś całej kwoty faktury, jeśli zawiera ona także inne towary.

Jakie są skutki dla podatników najnowszego wyroku WSA odnośnie stosowania split payment?

Wyrok NSA ma istotne konsekwencje dla przedsiębiorców, zwłaszcza zajmujących się handlem paliwami, surowcami wtórnymi czy usługami budowlanymi.

Najważniejsze wnioski z wyroku WSA ws. split payment – to warto zapamiętać!

 Najważniejsze wnioski z wyroku WSA ws. split payment – to warto zrobić!

Przedsiębiorcy powinni wdrożyć odpowiednie procedury w celu prawidłowego stosowania mechanizmu podzielonej płatności, tj.:

• weryfikacja przedmiotu transakcji – każda faktura powinna być analizowana pod kątem obecności towarów z załącznika nr 15;
• podział płatności – w przypadku faktur zbiorczych konieczne jest oddzielenie płatności za towary objęte split paymentem od pozostałych pozycji.

Najważniejsze wnioski z wyroku WSA ws. split payment – to warto rozważyć!

Celem uniknięcia potencjalnych sporów z organami podatkowymi, tam gdzie to możliwe, każdą fakturę powyżej 15 tys. zł warto opłacać przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności.

Wyrok NSA z 4 marca 2025 r. jednoznacznie potwierdza, że obowiązkowy split payment dotyczy również faktur zbiorczych, ale tylko w odniesieniu do towarów i usług z załącznika nr 15 do ustawy o VAT. Rozstrzygnięcie to rozwiewa dotychczasowe wątpliwości i nakłada na przedsiębiorców dodatkowe obowiązki w zakresie weryfikacji faktur oraz realizacji płatności. Praktyczne wdrożenie wyroku wymaga jednak staranności i odpowiednich procedur, które pozwolą uniknąć sankcji w przypadku kontroli podatkowych.

MDDP OUTSOURCING – USŁUGI KSIĘGOWE I KADROWO-PŁACOWE
DLA WYMAGAJĄCYCH FIRM
KSIĘGOWI I KADROWI, KTÓRZY TWORZĄ WARTOŚĆ – NIE TYLKO JĄ MIERZĄ

▪ Usługi księgowe   ▪ Usługi kadrowo-płacowe   ▪ Sprawozdania finansowe
> Zadzwoń do nas już dziś! <

Autor: Piotr Steczyszyn, Senior Tax Manager, MDDP Outsourcing Warszawa