W ostatnim czasie plany wprowadzenia pełnego ozusowania wszystkich umów cywilnoprawnych zostały wstrzymane. Alternatywnym rozwiązaniem jest projekt przygotowany w lipcu 2024 roku przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dotyczący rozszerzenia listy okresów zatrudnienia wliczanych do stażu pracy. Zgodnie z nowymi zasadami lista okresów aktywności zawodowej zaliczanych do stażu pracy wydłuży się między innymi o:
Powyższe okresy będą wliczane do stażu pracy pod warunkiem opłacania w ich trakcie składek na ubezpieczenia społeczne. Wyjątkiem będą okresy działalności zawodowej określone w art. 3021 §1 i 2, w których dana osoba nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu, np. z tytułu ulgi na start, a także okres ulgi dla uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26. roku życia czy zwolnienie dotyczące osób prowadzących działalność gospodarczą, które przekroczyły kwotę rocznej podstawy wymiaru składek.
Projekt zakłada, że wymienione okresy będą potwierdzane zaświadczeniem wydawanym przez ZUS o opłacaniu za dany okres składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe z danego tytułu.
W przypadku nakładania się okresów – np. prowadzenia pozarolniczej działalności oraz okresów pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, jak również wykonywania zlecenia lub świadczenia usług, wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej albo pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych lub nakładania się tych okresów z okresem pozostawania w stosunku pracy – do stażu pracy wliczany będzie tylko jeden z tych okresów.
Nowelizacja zaproponowana przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ma na celu wyrównanie szans w dostępie do niektórych uprawnień pracowniczych takich jak np.:
Może również zwiększyć dostępność do stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego dla osób wykonujących działalność zarobkową na innej podstawie niż stosunek pracy lub stosunek służbowy.
Zgodnie z przepisami art. 3 omawianego projektu, uprawnienia pracownicze wynikające z wliczenia okresów działalności zawodowej, które obecnie nie są zaliczane, będą przysługiwały od dnia wejścia w życie ustawy.
Dobrą wiadomością dla osób współpracujących na podstawie umów cywilnoprawnych jest to, że okres wykonywania pracy na podstawie umów zlecenia lub świadczenia usług zawartych z obecnym pracodawcą zostanie zaliczony zarówno do ogólnego, jak i do zakładowego stażu pracy.
Nowe regulacje dotyczące obliczania stażu pracy mają obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku.
Dłuższy urlop wypoczynkowy
Obecnie pracownik posiadający 8 lat stażu pracy, zatrudniany wcześniej przez 2 lata na podstawie umowy zlecenia, ma prawo tylko do 20 dni urlopu wypoczynkowego. Po wejściu w życie nowych przepisów, uzyska prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego (które przysługują osobom ze stażem dłuższym niż 10 lat), ponieważ owe dwa lata zostaną mu wliczone do okresu składkowego.
Dłuższy okres wypowiedzenia
W przypadku pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę od 3 miesięcy, a wcześniej świadczącego przez dwa lata usługi na podstawie umów zlecenia u obecnego pracodawcy, gdyby – zgodnie z obecnymi przepisami – pracodawca wręczył mu wypowiedzenie, takiemu pracownikowi przysługiwałby zaledwie 2-tygodniowy okres wypowiedzenia (ze względu na krótszy niż 6 miesięcy zakładowy staż pracy). Po nowelizacji, okres umów cywilnoprawnych zostanie doliczony, a pracownika będzie obowiązywał w takiej sytuacji 1-miesięczny okres wypowiedzenia.
Prawo do urlopu wychowawczego
W przypadku pracownicy współpracującej na zasadach B2B przez 5 lat (prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą), a następnie przez 3 miesiące zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, w obecnych realiach prawnych jej ogólny staż pracy nie dawałby jej prawa do urlopu wychowawczego (urlop ten przysługuje pracownikom zatrudnionym co najmniej 6 miesięcy). Po wejściu w życie nowych regulacji jej staż pracy wyniósłby ponad 5 lat, co umożliwiłoby skorzystanie z urlopu wychowawczego.
Autor: Maja Mendelewska, Specjalista ds.. kadr i płac, MDDP Outsourcing Warszawa