Stawki VAT obowiązujące w 2024 roku

Podatek od towarów i usług (VAT) to podatek od wartości dodanej, będący podatkiem pośrednim, o charakterze konsumpcyjnym. Podatek ten dotyczy nie tylko przedsiębiorców nabywających i sprzedających usługi lub towary, ale przede wszystkim konsumentów, którzy ponoszą jego ostateczny ciężar. Dla przedsiębiorców podatek od towarów i usług jest co do zasady neutralny. Podatek VAT jest doliczany do wartości netto, przez podmioty wnoszące wartość dodaną, na każdym etapie produkcji i dystrybucji dóbr.

Stawki podatku VAT obowiązujące w 2024 roku

Zasady opodatkowania oraz wysokość stawek podatku VAT zostały uregulowane w ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku.  W Polsce podstawową stawką podatku VAT jest 23%, jednakże przepisy przewidują szereg przypadków, w których podatnicy mogą zastosować obniżone stawki podatku VAT takie jak 8%, 7%, 5%, 4% i 0%.

Stawka 23%

Stawka podatku VAT 23% jest najwyższą ze stawek obowiązujących w Polsce i ma zastosowanie do większości towarów i usług, dla których nie można skorzystać z obniżonej stawki VAT. Wśród towarów, stawką 23% objęte są między innymi samochody osobowe, alkohol, wyroby tytoniowe, zabawki oraz urządzenia RTV i AGD. Stawka 23% obejmuje również szereg wykonywanych usług. Wśród nich znajdują się między innymi usługi telekomunikacyjne, księgowe, doradcze i naprawy samochodów. Od 2020 roku stawką 23% zostały objęte również owoce morza, lód używany do celów spożywczych i chłodniczych, a także drewno opałowe. Podstawowy VAT jest dużym obciążeniem zarówno dla przedsiębiorców jak i konsumentów, jednakże stanowi ważne źródło dochodów państwa, z których finansowane są różne dziedziny życia publicznego.

Stawka 8%

Stawka w wysokości 8% to jedna z obniżonych stawek podatku VAT. Stosowana jest głównie w odniesieniu do niektórych produktów spożywczych, towarów używanych w rolnictwie, produktów medycznych oraz usług określonych w ustawie. Wśród artykułów objętych preferencją, można znaleźć między innymi kawę, herbatę, żywe zwierzęta takie jak konie, osły, krowy i świnie, nasiona i owoce oleiste, nawozy i środki ochrony roślin, a także produkty lecznicze. Ustawodawca określił dość szeroką gamę usług, do których zastosowanie ma stawka 8%. Wśród nich można wymienić miedzy innymi usługi związane z rolnictwem, dostarczeniem wody za pośrednictwem sieci wodociągowych, ze zbieraniem odpadów, a także transport pasażerski czy usługi związane z zakwaterowaniem. Co więcej stawką 8% opodatkowane są dostawy budynków i lokali mieszalnych oraz określone usługi budowalne, które ich dotyczą.

Stawka 5%

Stawka podatku VAT wynosząca 5% jest kolejną z obniżonych. Ma ona zastosowanie głównie do podstawowych produktów żywnościowych, artykułów dla niemowląt, a także książek i e-booków.  Stawką 5% zostały opodatkowane między innymi takie produkty jak mięso, owoce i warzywa, pieczywo i ciastka. Obniżona do 5% stawka VAT obejmuje żywność przeznaczoną dla niemowląt i małych dzieci, smoczki, pieluszki, foteliki samochodowe, a także artykuły higieniczne takie jak podpaski czy tampony higieniczne.

Stawka 0%

Stawka podatku VAT 0% to preferencja, przy której zastosowaniu sprzedawca nie płaci podatku VAT, ale ma prawo do odliczenia VAT naliczonego z tytułu zakupów związanych z daną transakcją. Stawka podatku wynosząca 0% ma zastosowanie między innymi w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów oraz w eksporcie towarów, jednakże pod warunkiem spełnienia obowiązku posiadania dokumentacji potwierdzającej dostawę towarów. To nie jedyne przypadki, w których podatnik może zastosować stawkę 0%. Może być stosowana w przypadku dostaw i importu statków morskich, samolotów i ich części, usług transportu międzynarodowego, usług polegających na naprawie, uszlachetnianiu, przerobie lub przetwarzaniu towarów oraz w przypadku dostaw sprzętu komputerowego do szkół i organizacji charytatywnych.

Stawka 4% i 7%

Ustawa o VAT oprócz podstawowej i obniżonych stawek podatku VAT przewiduje dodatkowo stawkę 4% dla kierowców taksówek i 7% dla rolników ryczałtowych. Podatnicy świadczący usługi taksówek osobowych, po uprzednim zawiadomieniu na piśmie naczelnika urzędu skarbowego, mogą opodatkować je w formie ryczałtu według stawki 4%, nie zachowując przy tym prawa do odliczenia podatku naliczonego od dokonywanych zakupów. Stawka podatku VAT wynosząca 7% odnosi się do rolników ryczałtowych, którzy dokonują dostawy produktów rolnych dla podatników rozliczających podatek VAT. Rolnikom tym przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych podatkiem VAT. Zwrotu tego dokonują czynni podatnicy VAT nabywający od nich produkty rolne, za pomocą wystawionej przez siebie faktury VAT RR z naliczonym podatkiem VAT w wysokości 7% ceny netto produktów sprzedawanych przez rolników.

Zmiany w stawkach VAT w 2024 roku

Od 1 kwietnia 2024 zmieniły się stawki VAT na podstawowe produkty spożywcze oraz niektóre usługi kosmetyczne. W wyniku nieprzedłużenia wprowadzonej w 2022 roku okresowej obniżki stawki podatku VAT na podstawowe produkty spożywcze, wzrosła ona z 0% do 5%. Zwiększona stawka obejmuje produkty takie jak mięso i ryby oraz przetwory z nich, mleko i produkty mleczarskie, jaja, miód naturalny, orzechy, warzywa i owoce oraz ich przetwory, tłuszcze zwierzęce i roślinne jadalne, zboża i przetwory ze zbóż, w tym pieczywo i pieczywo cukiernicze, określone preparaty i mleko do żywienia niemowląt i dzieci, a także dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego. Od 1 kwietnia uległa obniżeniu stawka VAT na usługi kosmetyczne. Od tej pory usługi takie jak zabiegi pielęgnacyjne i upiększające dotyczące urody i twarzy, stylizacji brwi i rzęs, pielęgnacji ciała, manicure, pedicure i pozostałe usługi kosmetyczne są objęte 8% stawką podatku VAT.

Obecnie w polskim systemie podatkowym występuje kilka stawek podatku VAT i to na podatniku spoczywa obowiązek stosowania właściwej dla sprzedawanego przez niego towaru bądź świadczonej usługi. W przypadku, gdy podatnik ma wątpliwości co do wysokości stawki, jaką powinien zastosować przy sprzedaży określonego towaru lub usługi, by uniknąć negatywnych konsekwencji wynikających z nieprawidłowości, może zwrócić się z wnioskiem o wydanie decyzji do Wiążącej Informacji Stawkowej.

Autor: Joanna Głodowska, Specjalista ds. VAT

Źródła: podatki.gov.pl