Stawki minimalnego wynagrodzenia na rok 2025 zostały ustalone zgodnie z zasadami ujętymi w ustawie z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Z jej postanowień także to, że na wynagrodzenie pracownika składa się nie tylko wynagrodzenie zasadnicze, które jest obligatoryjnym składnikiem pensji, ale również inne świadczenia i składniki wynagrodzenia, wynikające ze stosunku pracy. Mowa tu o elementach, które zostały zaliczone do wynagrodzeń osobowych według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny. Równocześnie ww. ustawa w art. 6 ust. 5 wskazuje zamknięty katalog świadczeń, których nie uwzględnia się przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia pracownika, mimo że GUS zalicza je do wynagrodzeń osobowych.
Przypominamy, że GUS do kategorii wynagrodzeń osobowych zalicza m.in.: dodatki za staż pracy, premie i nagrody regulaminowe oraz uznaniowe, dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych, wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, które wypłacane są ze środków pracodawcy, nagrody jubileuszowe, odprawy rentowe i emerytalne, ekwiwalenty pieniężne za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, świadczenia o charakterze deputatowym.
Natomiast zgodnie z ustawą, do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika nie wlicza się: nagrody jubileuszowej, odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej, dodatku za staż pracy, dodatku za szczególne warunki pracy.
Wraz ze wzrostem płacy minimalnej, wzrośnie wysokość dodatku za pracę w porze nocnej. Za każdą przepracowaną w nocy godzinę należy wypłacić pracownikowi dodatek w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Przykład 1
W styczniu 2025 roku normatywny czas pracy wyniesie 168 godzin. Zatem za każdą godzinę przepracowaną w porze nocnej należy wypłacić pracownikowi kwotę 5,55 zł, obliczoną według wzoru 4666,00 zł : 168 godzin x 20%.
Art. 183d oraz art. 183e Kodeksu pracy stanowią, że osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, a także pracownik, który skorzystał z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Takie samo odszkodowanie przysługuje pracownikowi, który udzielił w jakiejkolwiek formie wsparcia pracownikowi korzystającemu z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy. Odszkodowanie w wysokości co najmniej wynagrodzenia minimalnego przysługuje również pracownikowi, który doznał mobbingu lub wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, o czym stanowi art. 943 § 4 Kodeksu pracy.
Wynagrodzenie minimalne wyznacza kwotę wolną od potrąceń w przypadku należności innych niż alimentacyjne, które egzekwowane są na mocy tytułów wykonawczych. Prawodawca nie ma jednak na myśli pełnej kwoty brutto. Na ostateczną wysokość kwoty wolnej od potrąceń mają bowiem wpływ indywidualne czynniki, takie jak stosowanie do wynagrodzenia kwoty zmniejszającej podatek, podwyższonych kosztów uzyskania przychodu, czy też uczestnictwo zatrudnionego w PPK. Kwotę wolną oblicza się jako różnicę obowiązującego w dacie potrącenia wynagrodzenia minimalnego oraz składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na PIT i ewentualnych wpłat do PPK.
Podstawa wymiaru zasiłków w przypadku ubezpieczonych zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia. Zatem od 1 stycznia 2025 roku podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, wyrównawczego, macierzyńskiego, opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego będzie stanowiła kwota 4026,29 zł.
Przepisy wskazują, że za czas niezawinionego przez pracownika przestoju oraz jego gotowości do pracy, przysługuje mu wynagrodzenie właściwe ze względu na jego osobiste zaszeregowanie, określone stawką miesięczną lub godzinową. W przypadku, gdy taki składnik stałego miesięcznego lub godzinowego wynagrodzenia nie został ustalony, wówczas pracodawca powinien wypłacić pracownikowi wynagrodzenie nie niższe, niż minimalne – ustalone na dany rok kalendarzowy.
Na mocy ustawy 12 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, maksymalna wysokość odprawy z tytułu tzw. zwolnień grupowych nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zależnie od miesiąca wypłaty, graniczna kwota w przyszłym roku może sięgnąć 69 990,00 zł.
Składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy zasadniczo pracodawca powinien odprowadzać od przychodu podlegającego obowiązkowym składkom emerytalno-rentowym. Jeśli jednak zatrudniony nie osiąga wynagrodzenia co najmniej minimalnego, wówczas pracodawca jest zwolniony z obowiązku dokonywania wpłat. Należy przy tym pamiętać, że limit ten odnosi się do sumy oskładkowanych przychodów ubezpieczonego z różnych źródeł. Warto zatem zobowiązać zatrudnionego, by na bieżąco przekazywał pracodawcy informację, czy w danym miesiącu jego łączne wynagrodzenie przekroczyło kwotę 4666,00 zł.
Autorka: Martyna Ścierska, Ekspert ds. kadr i płac, MDDP Outsourcing, Katowice