Amortyzacja podatkowa w 2024 roku

Początek roku kalendarzowego to dla wielu firm również początek  nowego roku podatkowego, a co za tym idzie okazja i możliwość wprowadzenia zmian w zakresie amortyzacji środków trwałych. Wraz z nowym rokiem podatnicy mogą zmienić częstotliwość naliczania odpisów amortyzacyjnych czy też wysokość stawek amortyzacyjnych.  Należy także ustalić sposób kontynuacji amortyzacji przy metodzie degresywnej.

Obniżenie stawki amortyzacyjnej

Art. 16. i ust 5 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawych (PDOP) daje możliwość podatnikom obniżyć stawki określone w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany tej dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Decyzja o obniżeniu stawek amortyzacyjnych może dotyczyć wszystkich środków trwałych albo wybranej grupy, a nawet pojedynczych obiektów. Przepisy nie narzucają dodatkowych wymogów, jest to po prostu decyzja podatnika.

Należy zauważyć, że obniżone stawki z początkiem kolejnego roku można przywrócić do stawki pierwotnej, ważne, aby nie przekroczyć stawek z Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych.

Podwyższenie stawki amortyzacyjnej

Podatnicy mogą również podwyższać stawki amortyzacyjne na podstawie art. 16i ust. 2 pkt 1 do 3 Uustawy o PDOP. Ustawodawca wymienia tu następujące okoliczności, które pozwalają podnieść stawkę amortyzacyjną:

1. budynki i budowle używane w warunkach pogorszonych i złych;
2. maszyny, urządzenia i środki transportu, które są używane bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych  albo wymagających szczególnej sprawności technicznej;
3. maszyny i urządzenia z grupy 4-6 i 8 poddanych szybkiemu postępowi technicznemu.

Przy czym dla pierwszych dwóch wymienionych przypadków zmiany stawki dokonuje się od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające te zmiany. Dla trzeciego przypadku podwyższenia stawek dokonuje się począwszy od miesiąca, następującego po miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.

Zmiana częstotliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych

Podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego (art. 16. h ust. 4 ustawy o PDOP). Przyjętą przez jednostkę częstotliwość amortyzacji można zmienić z początkiem nowego roku podatkowego. Dokonanie takiej zmiany jest dobrowolną decyzją podatnika.

Przejście z metody degresywnej na liniową

Degresywna metoda amortyzacji dotyczy składników z grup 3-6 i 8 KŚT oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych. Pozwala ona przyspieszyć podatkowe rozliczenie zakupu środka trwałego. W pierwszym roku jego używania odpisów dokonuje się przy zastosowaniu stawki z Wykazu podwyższonej o współczynnik nie wyższy niż 2,0. W następnych latach odpis amortyzacyjny naliczany jest przy zachowaniu dotychczasowej stawki amortyzacyjnej, pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania.

Począwszy od roku podatkowego, w którym roczna kwota takiej amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji według metody liniowej, dalszych odpisów amortyzacyjnych dokonuje się przy zastosowaniu metody liniowej.

W związku z tym podatnicy są zobowiązani obliczyć wysokość rocznego odpisu liczonego według obydwu metod i porównać je ze sobą.

Limity jednorazowych odpisów w 2024 roku

Z początkiem każdego kolejnego roku podatnicy uzyskują prawo stosowania „nowych” limitów przewidzianych dla jednorazowej amortyzacji. Limity te wynoszą w 2024 roku:

• 100.000 zł do nabytych fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 KŚT,
• 50.000 euro (w 2024 roku jest to kwota 230.000 zł), przewidzianej dla małych podatników oraz podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej w odniesieniu do środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 KŚT (z wyłączeniem samochodów osobowych).

Nowe regulacje w zakresie indywidualnej stawki dla budynków (lokali) niemieszkalnych i budowli, obowiązujące od 1 stycznia 2024 roku

Podatnicy będący mikro, małymi lub średnimi przedsiębiorcami, mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla wytworzonych we własnym zakresie środków trwałych będących budynkami (lokalami) niemieszkalnymi i budowlami, zaliczonymi do grupy 1 i 2 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji środków trwałych.

Preferencja ta obejmuje powyższe środki trwałe, jeśli znajdują się one na obszarze gminy:

1) zlokalizowanej w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi co najmniej 120% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju oraz

2) w której wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie jest mniejszy niż 100% wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin.

W ten sposób podatnicy mogą skrócić okres  amortyzacji środków trwałych z 40 lat do 5 albo 10 lat wg poniższego kryterium:

• budynki (lokale) niemieszkalne i budowle zlokalizowane w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi od 120% do 170% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju – wówczas okres amortyzacji nie będzie mógł być krótszy niż 10 lat,

• budynki (lokale) niemieszkalne i budowle zlokalizowane w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi powyżej 170% przeciętnej stopy bezrobocia w kraju — okres amortyzacji dla tego środka trwałego nie będzie mógł być krótszy niż 5 lat.

Ustawodawca zobowiązał ministra finansów, aby w terminie do 31 grudnia każdego roku ogłaszał, wartość wskaźnika dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie oraz wartość wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin.

W związku z tym w Monitorze  Polskim z 5 grudnia 2023 roku pod poz. 1359 ukazało się obwieszczenie Ministra Finansów w sprawie wartości wskaźnika dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie i wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin na rok 2024. W załączniku do obwieszczenia określone zostały wartości wskaźnika dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w każdej gminie w Polsce. Natomiast wartość wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin na rok 2024 wynosi 2.246,66 zł.

Autor: Agnieszka Bojar — Manager w MDDP Outsourcing, outsourcing księgowości Warszawa