Przedawnienie się urlopu wypoczynkowego
Urlop wypoczynkowy to jeden z przywilejów pracowniczych. Udzielany jest wszystkim pracownikom zatrudnionym z tytułu umowy o pracę w roku, w którym pracownicy nabyli do niego prawo.
Czasem jednak zdarza się, że pracownik nie wykorzysta należnych mu dni wolnych w ustalonym terminie. Czy w związku z tym może wykorzystać przysługujący mu urlop wypoczynkowy w późniejszym terminie? Czy taki urlop ulega przedawnieniu?
Czym jest urlop i komu przysługuje?
Definicja urlopu wypoczynkowego zawarta jest w art. 152 Kodeksu Pracy. Według niej urlop wypoczynkowy to przysługujące pracownikowi prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu, którego pracownik nie może się zrzec, ani przekazać innemu pracownikowi. Z przywileju tego korzystać mogą wyłącznie osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Pracownicy zatrudnieni z tytułu umowy cywilnoprawnej nie mogą ubiegać się o urlop wypoczynkowy.
Art. 154 Kodeksu Pracy określa sposób udzielania urlopu wypoczynkowego: urlop udzielany jest w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, który odpowiada dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.
Wysokość wynagrodzenia w czasie urlopu wypoczynkowego
W trakcie urlopu wypoczynkowego pracownik otrzymuje wynagrodzenie takie, jakie otrzymałby, gdyby w tym czasie pracował. Zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu wypoczynkowego. W przypadku, gdy wysokość wynagrodzenia znacząco się waha, okres ten może zostać przedłużony do 12 miesięcy (art. 172).
Zgodnie z art. 171 § 1, w przypadku, gdy przysługujący urlop wypoczynkowy nie zostanie wykorzystany w całości lub w części z powodu rozwiązania czy wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny.
Jaki jest wymiar urlopu wypoczynkowego?
Wymiar urlopu wypoczynkowego uwarunkowany jest kilkoma czynnikami. Zależy między innymi od stażu pracy, wymiaru etatu, bądź tego, czy dana praca jest pierwszym zatrudnieniem pracownika. Ogólna liczba, na podstawie której wyliczany jest wymiar urlopu wypoczynkowego, określona jest przepisami prawa pracy i wynosi rocznie:
- 20 dni, jeśli okres zatrudnienia pracownika jest krótszy niż 10 lat,
- 26 dni, jeśli okres zatrudnienia pracownika jest dłuższy niż 10 lat.
Wymiar urlopu wypoczynkowego może jednak ulec wydłużeniu na podstawie wewnętrznych regulacji zakładów pracy.
Każdy pracownik musi liczyć się również z faktem, że niektóre nieobecności (dłuższe niż 30 dni kalendarzowych) mogą spowodować, że wymiar jego urlopu wypoczynkowego może zostać pomniejszony.
Przedawnienie się urlopu wypoczynkowego
Urlop wypoczynkowy powinien być udzielany zgodnie z planem urlopów. Niewykorzystany w ustalonym terminie urlop powinien być odebrany do końca 3 kwartału kolejnego roku kalendarzowego. Jeśli jednak do tego czasu pracownik nie wykorzysta zaległego urlopu, pracodawca ma prawo wysłać pracownika na urlop w dogodnym dla siebie terminie, nawet bez zgody wysyłanego pracownika. Nieodebrany urlop wypoczynkowy ulega przedawnieniu po 3 latach.
Zgodnie z art. 293 bieg przedawnienia roszczenia o urlop wypoczynkowy nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na czas korzystania z urlopu wychowawczego.
Bieg przedawnienia się urlopu wypoczynkowego
W przypadku, gdy urlop wypoczynkowy nie został wykorzystany w ustalonym terminie, a nawet w określonym roku, urlop zyskuje status tzw. urlopu zaległego. Taki zaległy urlop, powinien zostać wykorzystany w kolejnym roku kalendarzowym. Przysługujące pracownikowi urlopy powinny być udzielane zgodnie z chronologią, czyli w pierwszej kolejności powinien zostać wykorzystany urlop zaległy, a następnie aktualny. W tej sytuacji:
- jeśli zaplanowany na bieżący rok urlop wypoczynkowy zostanie przełożony na konkretnie wyznaczony termin, okres przedawnienia przesuniętego urlopu rozpocznie się wraz z terminem wyznaczonego,
- jeśli zaplanowany urlop wypoczynkowy nie został wykorzystany, a kolejny termin nie został wyznaczony, okres przedawnienia rozpoczyna się wraz z ostatnim dniem trzeciego kwartału roku kalendarzowego, w którym miał być wykorzystany zaległy urlop wypoczynkowy.
Warto korzystać z przysługujących urlopów wypoczynkowych w wyznaczonym terminie. Dzięki temu uniknie się ewentualnego przedawnienia urlopu i w pełni wykorzysta się zasłużone wolne dni.
- Urlop wypoczynkowy a wymiar etatu
- Staż pracy a wymiar urlopu wypoczynkowego
- Urlop wypoczynkowy a pierwsze zatrudnienie
- Kiedy przysługuje urlop bezpłatny?
Anna Nieroda
Ekspert ds. kadr i płac w biurze rachunkowym MDDP Outsourcing w Warszawie
