Wycofanie środka trwałego z działalności a VAT
Czeka Cię wycofanie środka trwałego? Pojęcie środka trwałego nie jest wprost zdefiniowane w żadnym z aktów prawnych. W tej kwestii trzeba się odnieść głównie do Ustawy o Rachunkowości oraz ustaw o podatkach dochodowych, w których to ustawodawca wskazuje nam jakie warunki trzeba spełnić, aby dana rzecz była uznana za środek trwały.
Co może być środkiem trwałym?
Przede wszystkim mogą to być środki:
*podlegające amortyzacji, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,
* kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia budynki, budowle, lokale stanowiące odrębną własność, maszyny, urządzenia, środki transportu oraz inne przedmioty o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok. Muszą być one wykorzystywane przez podatnika do celów działalności gospodarczej albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy bądź leasingu.
Czy wycofanie środka trwałego z działalności podlega VAT?
W praktyce zdarza się, że podatnik wycofuje środek trwały z działalności gospodarczej na prywatny użytek. W tej sytuacji trzeba być szczególnie ostrożnym i przeanalizować indywidualnie poszczególne kwestie, gdyż często okazuję się, że czynność taka powinna być opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Pomimo że w ustawie o VAT co do zasady mamy mowę o opodatkowaniu m.in. odpłatnej dostawy towarów i usług na terytorium kraju, nie możemy zapominać o art. 7 ust.2, w którym mowa jest o tym, że „przez dostawę towarów […], rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika, lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2) wszelkie inne darowizny — jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów, lub ich części składowych”.
Podstawę opodatkowania nieodpłatnych dostaw towarów stanowi cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określony w momencie tej dostawy towarów (art. 29 ust.2 ustawy o VAT). Najczęściej jest to w przypadku rzeczy nabytych przez podatników jej wartość zaktualizowana (tj. rynkowa).
Jak widać z powyższego, nie w każdym przypadku wycofanie środka trwałego z działalności będzie podlegało VAT. Jeżeli podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku przy nabyciu środka trwałego, taka operacja nie będzie podlegała opodatkowaniu. Nie jest istotne skorzystanie z tego prawa, znaczenie ma możliwość skorzystania z niego (np. nabycie od osoby fizycznej środka trwałego na podstawie umowy cywilno-prawnej lub faktury VAT marża).
Na co zwrócić uwagę wycofując środek trwały?
Opodatkowaniu VAT podlega każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT przy nabyciu tego towaru lub jego części składowych.
Ważną kwestią, na którą należy zwrócić uwagę przy wycofywaniu środka trwałego z działalności, jest obowiązek korekty VAT naliczonego, w przypadku gdy wycofanie nastąpi przed upływem tzw. okresu korekty (art. 91. ustawy o VAT). W przypadku nieruchomości wynosi on 10 lat, licząc od roku, w którym zostały one oddane do użytkowania. Natomiast w przypadku samochodów:
– o wartości poniżej 15 000 zł, okres korekty wynosi 12 miesięcy,
– o wartości powyżej 15 000 zł, okres korekty wynosi 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym samochód został nabyty, importowany lub oddany do użytkowania (art. 90. b Ustawy o VAT).
Przykład 1
Podatnik zakupił w listopadzie 2020 r. (pierwsze zasiedlenie) lokal w budynku mieszkalnym, który przeznaczył na działalność swojego biura. Odliczył od zakupu podatek VAT. Nie poniósł na nie nakładów min. 30% wartości początkowej. Postanowił je wycofać do majątku prywatnego w maju 2023 r. i dodatkowo przeznaczyć na wynajem do celów niemieszkalnych (opodatkowanych).
Transakcja nie będzie opodatkowana VAT. Nie będzie także konieczności dokonywania korekty podatku odliczonego. Zgodnie bowiem z najnowszymi interpretacjami, przekazanie nieruchomości z działalności gospodarczej do majątku prywatnego celem wynajmu opodatkowanego podatkiem VAT, nie stanowi zmiany w sposobie jej użytkowania. Nieruchomość nadal będzie wykorzystywana przez podatnika do działalności opodatkowanej tj. wynajmu (0113-KDIPT1-3.4012.507.2022.4.MJ), (0112-KDIL1-3.4012.556.2022.1.AKR).
Przykład 2
Podatnik zakupił w 2020 r. lokal na potrzeby firmy za 1 000 000 zł. Odliczył podatek VAT w wysokości 230 000 zł. W maju 2023 r. przekazał lokal na potrzeby osobiste.
Transakcja przekazania na cele osobiste będzie zwolniona z VAT (przy spełnieniu warunków zg. z art. 43 ust.1). Jednak podatnik musi dokonać korekty podatku naliczonego (korekta za lata 2023-2029:230 000/0,7=161 000 zł)
Przykład 3
Podatnik zakupił w maju 2020 r. samochód osobowy na cele mieszane za 100 000 zł. Odliczył VAT w wysokości 50% tj. 11 500 zł. W 05/2023 r. wycofał auto z działalności na cele prywatne.
Transakcja będzie opodatkowana stawką podstawową VAT tj. 23%. W związku z tym, iż wartość początkowa samochodu przekracza 15 000 zł, okres korekty podatku naliczonego wynosi 60 miesięcy od miesiąca nabycia (maj 2020 r.). Podatnik nie miał prawa do odliczenia 100% VAT, więc może dokonać korekty in plus podatku naliczonego o nieodliczoną kwotę VAT w proporcji do pozostałego okresu korekty (24 m-ce: (11 500/60)) *24= 4 600 zł.
Reasumując wycofanie środka trwałego z działalności, zawsze wymaga indywidualnej oceny sytuacji pod kątem opodatkowania VAT. Jeżeli podatnik jest zobowiązany do opodatkowania takiej transakcji, musi pamiętać, aby odpowiednio to udokumentować. Podstawą zapisu w rejestrze VAT jest zazwyczaj dokument wewnętrzny, który powinien oznaczyć w JPK_V7 jako WEW.
Autor: Monika Grab — Specjalista ds. VAT w warszawskim biurze rachunkowym MDDP Outsourcing
