Konsolidacja sprawozdań finansowych – kluczowe zasady i wymagania

Konsolidacja sprawozdań finansowych to proces, który wymaga nie tylko zaawansowanej wiedzy księgowej, ale również dokładnej znajomości obowiązujących przepisów. Polega na łączeniu sprawozdań finansowych co najmniej dwóch podmiotów powiązanych i przedstawieniu ich sytuacji majątkowej oraz wyników finansowych tak, jakby stanowiły jeden podmiot gospodarczy.

Zgodnie z Ustawą o Rachunkowości (UoR), jednostka dominująca mająca siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Polski ma obowiązek sporządzać roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe dla całej grupy kapitałowej. To sprawozdanie obejmuje dane zarówno jednostki dominującej, jak i wszystkich jej jednostek zależnych, bez względu na miejsce ich siedziby.

Kiedy wymagana jest konsolidacja sprawozdania finansowego?

Zgodnie z przepisami, konsolidacja obejmuje nie tylko jednostki dominujące i ich jednostki zależne, ale także inne jednostki podporządkowane, które są częścią grupy kapitałowej. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe musi być przygotowane w jednej z dwóch form:

1. zgodnie z Ustawą o Rachunkowości (UoR) lub
2. zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF).

Obowiązek sporządzania sprawozdania według MSSF dotyczy emitentów papierów wartościowych oraz banków. Emitenci papierów wartościowych, którzy zamierzają ubiegać się o dopuszczenie do obrotu publicznego, oraz jednostki zależne należące do grup kapitałowych, gdzie jednostka dominująca wyższego szczebla stosuje MSSF, mogą również sporządzać skonsolidowane sprawozdania zgodnie z tymi standardami.

Chcesz wiedzieć więcej? Sprawdź i pobierz kompleksowy przewodnik → „Sprawozdanie finansowe 2025” od MDDP Outsourcing

Kiedy możliwe jest zwolnienie z obowiązku konsolidacji?

Przepisy UoR przewidują pewne wyjątki, które umożliwiają jednostkom dominującym uniknięcie obowiązku sporządzania skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Zwolnienie jest możliwe, gdy łączne dane jednostki dominującej i jej jednostek zależnych na dzień bilansowy nie przekraczają co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

1. przed wyłączeniami konsolidacyjnymi:
   • suma aktywów bilansu: 38 400 000 zł,
   • przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów: 76 800 000 zł,
   • średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty: 250 osób;
2. po dokonaniu wyłączeń konsolidacyjnych:
   • suma aktywów bilansu: 32 000 000 zł,
   • przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów: 64 000 000 zł,
   • średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty: 250 osób.

Oprócz tych zwolnień istnieją jeszcze inne, zgodnie z przepisami UoR oraz MSSF. Na przykład zwolnienia mogą dotyczyć sytuacji, w których jednostka dominująca posiada 100% lub co najmniej 90% udziałów jednostki zależnej i spełnia określone warunki, takie jak objęcie konsolidacją przez jednostkę dominującą wyższego szczebla lub złożenie przetłumaczonego sprawozdania finansowego.

WAŻNE! Obecnie trwają prace nad zmianami do ustawy o rachunkowości dotyczące m.in. zwolnień z konsolidacji – progi przed i po wyłączeniach konsolidacyjnych wzrosną. Aktualnie prace nad zmianami do ustawy znajdują się w Sejmie i mogą zacząć obowiązywać już od 2025 r.

Jakie są składniki skonsolidowanego sprawozdania finansowego?

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe sporządzone zgodnie z UoR zawiera:

1. skonsolidowany bilans,
2. skonsolidowany rachunek zysków i strat,
3. skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych,
4. skonsolidowane zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym,
5. informację dodatkową, która obejmuje wprowadzenie oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.

Dodatkowo, konieczne jest przygotowanie skonsolidowanego sprawozdania z działalności grupy kapitałowej. Co ważne, można je sporządzić łącznie ze sprawozdaniem z działalności jednostki dominującej.

W przypadku skonsolidowanych sprawozdań zgodnych z MSSF, składniki są podobne, choć MSSF stosują inne nazewnictwo i wymagają dodatkowego sprawozdania z innych dochodów. Elementy skonsolidowanego sprawozdania zgodnie z MSSF obejmują:

1. skonsolidowane sprawozdanie z sytuacji finansowej,
2. skonsolidowane sprawozdanie z zysków lub strat i innych dochodów,
3. skonsolidowane sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym,
4. sprawozdanie z przepływów pieniężnych,
5. informację dodatkową o przyjętych zasadach rachunkowości oraz objaśnienia.

Jednostki sporządzające sprawozdania zgodnie z MSSF nie mają obowiązku przygotowywania skonsolidowanego sprawozdania z działalności.

Jakie obowiązują terminy i formalności przy konsolidacji SF?

Sporządzanie skonsolidowanego sprawozdania musi nastąpić nie później niż w ciągu trzech miesięcy od dnia bilansowego, na który sporządzane jest roczne sprawozdanie finansowe jednostki dominującej.

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe musi być przygotowane w postaci elektronicznej i opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym.

Skonsolidowane sprawozdanie musi zostać zatwierdzone przez organ zatwierdzający jednostki dominującej w ciągu sześciu miesięcy od dnia bilansowego.

Kierownik jednostki powinien złożyć skonsolidowane sprawozdanie finansowe do KRS w terminie 15 dni od ich zatwierdzenia. W przypadku odmowy podpisu przez osoby zobowiązane, konieczne jest złożenie odpowiedniego oświadczenia.

Jakie są różnice między UoR a MSSF w przypadku skonsolidowanych sprawozdań?

Istnieją istotne różnice między przepisami UoR i MSSF, które dotyczą m.in. definicji jednostek powiązanych, zasad kontroli, metod wyceny, zwolnień z konsolidacji, amortyzacji wartości firmy czy sposobu rozliczania kapitału mniejszości. Na przykład MSSF oferują szerszą definicję jednostek powiązanych, a wartość firmy nie podlega amortyzacji, lecz wymaga corocznych testów na utratę wartości.

autorka: Julia Leszczyńska, Asystent księgowy, MDDP Outsourcing Katowice

Poznaj pozostałe artykuły z cyklu „Sprawozdanie finansowe 2025”

1. Harmonogram prac nad sprawozdaniem finansowym
2. Ustalenie formy sprawozdawczości finansowej
3. Obowiązek badania i wybór firmy audytorskiej
4. Inwentaryzacja aktywów i pasywów oraz ich wycena
5. Wycena aktywów i pasywów na dzień bilansowy
6. Sporządzenie i podpisanie rocznego sprawozdania finansowego
7. Konsolidacja sprawozdań finansowych
8. E-sprawozdania
9. Wysyłka sprawozdania finansowego po terminie
10. Sprawozdanie finansowe 2025: Kompleksowy przewodnik od MDDP Outsourcing

Potrzebujesz profesjonalnego wsparcia w zakresie konsolidacji sprawozdań finansowych?
Zespół MDDP Outsourcing ma wieloletnie doświadczenie w przygotowywaniu skonsolidowanych sprawozdań finansowych dostosowanych do specyfiki firm z różnych branż.
Dzięki naszej pomocy proces konsolidacji stanie się prostszy i bardziej efektywny. Szczegóły oferty tutaj: Przygotowanie skonsolidowanych sprawozdań finansowych – MDDP Outsourcing
Zapraszamy do kontaktu!